Abstract:
هدف این پژوهش تعیین اثربخشی بازی درمانی فلورتایم بر بهبود تنظیم شناختی هیجان کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی (ADHD) بود. طرح پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان پسر 11-9 ساله مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی مراجعهکننده به مراکز مشاوره و خدمات روانشناختی ویژه کودکان شهر تهران در نیمه اول سال 1397 بود که با توجه به هدف پژوهش، از میان جامعه آماری فوق تعداد 30 نفر با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای به صورت چند مرحلهای انتخاب شدند و با جایگزینی تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه قرار گرفتند. ابزار گردآوری دادهها عبارت بود از پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان - فرم کودکان (CERQ-K-P). پس از اجرای پیشآزمون، گروه گواه در انتظار ماند و بازی درمانی فلورتایم برای گروه آزمایش در 10 جلسه 45 دقیقهای به شیوه گروهی به اجرا گذاشته شد و سپس در پایان مداخلات درمانی، بار دیگر آزمودنیهای دو گروه آزمایش و گواه توسط پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان مورد ارزیابی قرار گرفتند. دادههای پژوهش با استفاده از تحلیل کواریانس تحلیل گردیدند. نتایج نشان داد که بعد از مداخله بین گروه آزمایش و گواه در میزان افزایش راهبردهای سازگارانه تنظیم شناختی هیجان تمرکز مجدد مثبت و تمرکز مجدد بر برنامهریزی و میزان کاهش راهبردهای ناسازگارانه تنظیم شناختی هیجان تفاوت معنیداری وجود دارد (p<0/05)، ولی تفاوت معنیداری بین گروه آزمایش و گواه از لحاظ راهبردهای سازگارانه تنظیم شناختی هیجان پذیرش، ارزیابی مجدد مثبت و دیدگاهپذیری وجود نداشت (p>0/05).
Machine summary:
جامعه آماری شامل تمامی کودکانِ پسر 11-9 ساله مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی مراجعهکننده به مراکز مشاوره و خدمات روانشناختی ویژه کودکان شهر تهران در نیمه اول سال 1397 بود که با توجه به هدف پژوهش، از میان جامعه آماری فوق تعداد 30 نفر با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای به صورت چند مرحلهاي انتخاب شدند و با جایگزینی تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه قرار گرفتند.
این در حالی است رابطه مادر-کودک در خانوادههای دارای کودک مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی در یک چرخه منفی و توأم با تنیدگی و تعاملات ناکارآمد قرار میگیرد (آناستوپولوس، سامر و اسچتز،2009 ؛ هابر، 2010؛ گائو و چانگ، 2013) که این امر حاکی از ناتوانی والدین در مدیریت رفتار کودک و در نتیجه تعامل منفی والد-کودک است؛ بنابراین یک گام مهم جهت بهبود تنظیم شناختیِ هیجان و در نتیجه کاهش نشانههای رفتاری این کودکان درگير كردن خانواده در برنامهي درماني و طرحریزی و ارائه مداخلة در جهت بهبود کیفیت ارتباط والد-کودک است که برای این منظور بازی درمانی میتواند روش مناسبی باشد.
ولی، با کنترل پيش آزمون بين گروه آزمايش و گروه گواه از لحاظ راهبردهای سازگارانه تنظیم شناختی هیجانِ پذیرش، ارزیابی مجدد مثبت و دیدگاهپذیری تفاوت معنيداري وجود ندارد (05/0 بحث و نتیجهگیری هدف این پژوهش تعیین اثربخشی بازی درمانی فلورتایم بر بهبود تنظیم شناختی هیجان کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی (ADHD) بود.
نتایج نشان داد که بازی درمانی فلورتایم موجب کاهش استفادة کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی (ADHD) از راهبردهای ناسازگارانه تنظیم شناختی و افزایش استفادة آنان از راهبردهای سازگارانه تنظیم شناختی هیجانِ شده است.