Abstract:
در عصر حاضر، گذار از الگوی طرحهای جامع شهری به سمت برنامهریزی راهبردی با توجه به خاصیت ترکیبی، انعطافپذیری و پویایی آن در جهت حل مسائل و تحولات آینده موردتوجه قرارگرفته است. از طرفی، شهرهای مرزی با توجه به همسایگی بسیار نزدیک به کشورهای مجاور، یکی از حساسترین نقاط هستند. لذا در این پژوهش، شهر مرزی بندر آستارا به دلیل موقعیت ویژه، بهعنوان مطالعه موردی انتخابشده است. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت قابلیتها و موانع موجود در شهر مرزی بندر آستارا و تحلیل راهبردهای موثر در توسعه این شهر است. روش تحقیق پژوهش حاضر کمی است. جامعه آماری در این پژوهش، ساکنین شهر آستارا و نمونهگیری از نوع تصادفی ساده میباشد. برای جمعآوری دادهها، مصاحبه نیمه ساختارمند با 200 نفر از ساکنین شهر آستارا انجامگرفته است. جهت تحلیل عوامل داخلی و خارجی از ماتریس SWOT و همچنین برای اولویتبندی راهبردها از روش QSPM استفادهشده است. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که برآیند راهبردهای تدوینشده برای این شهر مرزی، در موقعیت تهاجمی قرار دارد و سهراهبرد بهرهگیری از لبه قوی دریای کاسپین در راستای استفاده از پتانسیل جذب گردشگران خارجی، تقویت بازارچههای ساحلی و مرزی در راستای افزایش گردشگری و رونق اقتصادی شهر از طریق ایجاد بسترهای برگزاری رویدادها، به ترتیب دارای بیشترین نمره جذابیت میباشند. این بدان معنی است که با برنامهریزی صحیح و اصولی و با بهرهگیری از نقاط قوت و فرصتهای این شهر، میتوان در جهت نیل به توسعه پایدار و رونق اقتصادی این شهر گام برداشت.
In the present era, the transition from the model of comprehensive urban plans to
strategic planning has been considered due to its combined nature, flexibility and
dynamism in order to solve future problems and developments. On the other
hand, border cities are one of the most sensitive points due to their proximity to
neighboring countries. Therefore, in this study, the border city of Astara port has
been selected as a case study due to its special location. The main purpose of this
study is to identify the capabilities and obstacles in the border city of Astara port
and analyze effective strategies in the development of this city. The present
study is quantitative. The statistical population in this study is the residents of
Astara and the samples were selected using simple random sampling method. To
collect the data, a semi-structured interview was conducted with 200 residents of
Astara. The SWOT matrix has been used to analyze internal and external factors
and the QSPM method has been used to prioritize the strategies. The results of
the research indicate that the outcome of the strategies developed for this border
city is in an aggressive position and the three strategies of using the strong edge
of the Caspian Sea in order to use the potential of attracting foreign tourists,
strengthening the coastal and border markets to increase tourism, and the
economy prosperity of the city by creating the platforms for holding events have
the highest score of attractiveness, respectively. This means that with proper and
principled planning and by taking advantage of the strengths and opportunities
of this city, we can take steps towards sustainable development and economic
prosperity of this city.
Machine summary:
نتايج حاصل از پژوهش حاکي از آن است که برآيند راهبردهاي تدوين شده براي اين شهر مرزي، در موقعيت تهاجمي قرار دارد و سه راهبرد بهره گيري از لبه قوي درياي کاسپين در راستاي استفاده از پتانسيل جذب گردشگران خارجي، تقويت بازارچه هاي ساحلي و مرزي در راستاي افزايش گردشگري و رونق اقتصادي شهر از طريق ايجاد بسترهاي برگزاري رويدادها، به ترتيب داراي بيش ترين نمره جذابيت ميباشند.
با توجه به مطالب مذکور، در عصر حاضر برنامه ريزي توسعه راهبردي در مقابـل طرح هـاي خشک و بيروح جامع و تفصيلي، يکي از کارآمدترين ابزارها جهت مقابلـه بـا چالش هـا و مشکلات شهري و همچنين افزايش سطح کيفيت شهرها است ، از طرفي شهرهاي مرزي بـه دليل موقعيت استراتژيک و همچنين پتانسيل هاي دروني خود، لزوم تدوين يک برنامـه ريزي راهبردي را طلب ميکنند.
در راسـتاي هـدف اصـلي، ايـن تحقيـق بـه دنبـال پاسخ به سؤالات زير است ؛ ١) نقاط قوت و ضعف ، فرصت و تهديد در شهر مرزي بندي آستارا کدام اند؟ ٢) چه راهبردهايي شهر بندري آستارا را به سوي توسعه پايدار هدايت ميکند؟ پيشينه پژوهش هاديزاده و همکارانش در سـال ١٣٩٤ در پژوهشـي بـا عنـوان "تحليـل راهبردهـاي توسـعه منطقه مرزي آستارا با استفاده از مدل "SWOT به بررسي و شناسايي نقاط قـوت ، ضـعف ، فرصت و تهديدهاي منطقه مرزي آستارا و ارائه راهبردهـاي توسـعه بـر اسـاس ظرفيت هـا و پتانسيل هاي موجود در منطقه و همچنين بررسي اهميت استراتژيک اين منطقه جهت توسعه آتي پرداختند.