Abstract:
برخی خواستهها و دعاوی، ظرفیت دربردارندگی دارند؛ یعنی رسیدگی به خواسته، متضمن رسیدگی به خواسته دیگری است که در دل همان دعوا قرار دارد مانند دعوای الزام به تنظیم سند رسمی که متضمن رسیدگی به صحت نقلوانتقال و احراز آن توسط دادگاه است. پرسش این است که آیا رسیدگی به خواسته ضمنی توسط دادگاه امکانپذیر است؟ صلاحیت، هزینه دادرسی و شکایت از رأی بر مبنای کدام خواسته باید صورت گیرد؟ با بررسی جوانب مختلف امر به نظر میرسد در اینگونه دعاوی و خواستهها اگر دادگاه به مقدمات خواسته غایی رسیدگی کند، رسیدگی در خارج از خواسته نبوده و دادگاه میتواند به مقدمات عرفی، عقلی و قانونی خواسته که به تعبیری لوازم لاینفک خواسته است، رسیدگی کند. در حقیقت این مسائل بهطور ضمنی توسط خواهان نیز مورد مطالبه بوده است. در اینگونه خواستهها، صلاحیت و شکایت از رأی و هزینه دادرسی بر مبنای خواسته غایی تعیین میشود. در بررسی تطبیقی مشخص شد که در کشور فرانسه و کشورهای عربی مانند مصر دعاوی ضمنی مورد مناقشه نیست اما در رویه قضایی ایران مقاومت در پذیرش دعوای ضمنی وجود دارد. ازآن رو که بیگمان پذیرش اینگونه دعاوی میتواند موجبات تسهیل دادرسی و کاهش هزینههای اجتماعی و اقتصادی دعوا در نظام قضایی ایران را فراهم آورد. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی بر آن است تا جنیههای مختلف آیینی دعوای ضمنی را بررسی کرده تا با رفع ابهامها راه برای پذیرش دعوای ضمنی در رویه قضایی فراهم شود.
Some requests and claims have the capacity to contain another claim. The proceeding of a claim involves the processing of another claim that is inside, such as a requirement to draw instrument under seal that ensures validity of transfer and the court properly confirmed. Is it possible for the court to hear the implicit claim? Jurisdiction, court costs and appeals against the court ruling based on which request should be made? It seems in such claims the court can hear the customary, rational, and legal requirements that is the inseparable part of claim. In fact, these issues have also been implicitly demanded by the plaintiff. In such claims, the jurisdiction and appeal of the judgment and the cost of the proceeding shall be determined on the basis of the ultimate claim. In France and in Arab countries such as Egypt such claims are not disputed but there is often resistance to acceptance in Iranian judicial practice. Since the acceptance of such lawsuits can undoubtedly facilitate litigation and reduce the social and economic costs of litigation in the Iranian judicial, we are going to examine the different aspects of implicit litigation in this descriptive-analytical article. By reducing the ambiguities, the way will be provided for the acceptance of implicit lawsuits in the judicial procedure.
Machine summary:
افزون بر این دعوا، طرح دعوای اثبات مالکیت و ابطال نظر کمیسیون ماده ١٢ قانون زمین شهری را نیز لازم دانسته است و از این رو به لحاظ عدم طرح خواسته ها وفق قانون دعوای اقامه شده را قابل رسیدگی ندانسته و به استناد ماده ٢ از قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم استماع دعوا صادر کرده است (دادنامه های شماره ٠٠٠٠٢ مورخ ٩١/١٠/١٦ به کلاسه بایگانی ٩١٠٦٦٠ (اعاده دادرسی و اعمال ماده ١٨ اصلاحی نسبت به دادنامه قطعی ٠١٢٦١ مورخ ٩٠/١١/١٢ صادرشده از سوی شعبه سوم دادگاه تجدیدنظر استان سمنان ) و نیز دادنامه شماره ٩٣٠٩٩٧٢٣١٥٦٠٠٠٨٢) سپس خواهان ها دعوایی به خواسته : ١.
پرسش دیگری که مطرح میشود این است که اگر دعوای مطرح شده قابل شکایت نباشد اما متضمن دعوایی باشد که قابل شکایت باشد، آیا میتوان از رأی شکایت کرد؟ برای نمونه ، قانون گذار در ماده ٣٦٧ دعوای اصل وقفیت را قابل فرجام خواهی دانسته است ، حال اگر دعوای ابطال سند موقوفه مطرح شود یا دعوای اجرت المثل که در ضمن آن گویا اصل وقف بودن مورد پذیرش است و خوانده به این وضعیت مفروض بتازد و به جای این که منکر تصرف خود شود، منکر وقف بودن آن شود و اعلام کند ملک وقف نیست یا وقف آن مبتنی بر اشتباه است و در حقیقت با دفاع خود دعوای ضمنی را رد کند، آیا این رأی قابل فرجام خواهی است ؟ در دادنامه صادره از شعبه اول دادگاه عمومی حقوقی زاهدان ١ خواهان علیه خوانده اقامه دعوا مبنی بر الزام به تمکین مستند به عقد نکاح عادی کرده است و برای وجود رابطه زوجیت استشهاد نامه و شهود و اظهارات کتبی عموهای خوانده و به مراسم عروسی و برای اثبات آن به لباس عروسی وی که حاضر است و نیز اخذ نظریه پزشکی قانونی استناد کرده است .