Abstract:
تمرکزگرایی در برنامه درسی به عنوان یکی از مسائل عمده در آموزش و پرورش ایران شناسایی میشود. با این حال تاکنون زمینه برای رفع این مسئله آنچنان که باید فراهم نشده است. هدف این مقاله زمینه یابی برای برون رفت از تمرکز در برنامه درسی در ایران و تبیین چرایی و ضرورت این برون رفت با تکیه بر مولفههای ارزش _ باوری و قوانین موجود در سند برنامه درسی ملی است. در تبیین دلایل برون رفت از تمرکز در برنامه درسی در آموزش و پرورش ایران و ضرورت آن از دو دسته مولفههای ارزش – باوری مبتنی بر آموزههای دینی و شواهد موجود در سند برنامه درسی ملی استفاده شد. بدین منظور از روش توصیفی – تحلیلی بهره گیری به عمل آمد. نتایج نشان داد که هر چند در آموزش و پرورش ایران تصمیم گیریها در برنامه درسی به طور متمرکز صورت می گیرد، با این حال دلایل و شواهد مبتنی بر ارزش - باورهای دینی و شواهد و مستندات موجود در سند برنامه درسی ملی (مفروض بر این که که متاثر از ارزش – باورهای دینی هستند)، ضرورت تمرکز زدایی در برنامه درسی در آموزش و پرورش ایران را نشان میدهند. بنابراین هم امکان و هم ضرورت برون رفت از تمرکز در برنامه درسی در آموزش و پرورش ایران وجود دارد.
Centralization on curriculum is identified as one of the major issues in Iranian education. So far, however, this issue has not been resolved. The purpose of this article is to provide an outline of the centralization of curriculum in Iran and to explain why and the necessity of this approach by relying on the value-belief components and indicates contained in the national curriculum document. In explaining the reasons for the outflow, the focus of the curriculum on Iranian education and its necessity was based on two sets of value-beliefs based on religious teachings and evidence in the national curriculum document. For this purpose, descriptive - analytical method was used. The results showed that although in Iranian education the decisions in the curriculum are concentrated, there are still value-based reasons and evidence - religious beliefs and evidence in the national curriculum document (assuming this Which are influenced by value - religious beliefs), demonstrate the necessity of decentralization in the curriculum in Iranian education. Therefore, there is both the possibility and the necessity of moving out of centralization in the curriculum in Iranian education.
Machine summary:
در دهـه ٨٠ و ٩٠ شمسي به ويژه با تدوين و ابلاغ سند تحول بنيادين در آموزش و پرورش رويکـرد بـه تمرکـز زدايي در برنامه درسي در ايران شروع شـده و اقـداماتي در خصـوص خـارج سـاختن برنامـه درسي از حالت تمرکز به عمل آمده است ؛ اما اين اقدامات کافي نبوده و يا در عمل به اهـداف مورد نظر نرسيده است .
در اين راستا سوالات عبارتنـد از ايـن کـه دلايـل برون رفت از تمرکز در برنامه درسي در آموزش و پرورش ايران بـا بهـره گيـري از مولفـه هاي ارزش _ باوري ديني کدامند؟ و شواهد موجود در سند برنامه درسي ملي براي اين برون رفـت چيست ؟ در پاسخ به سوالات ياد شده از روش توصيفي – تحليلي اسـتفاده شـده اسـت .
بـا ايـن حال با توجه به شواهد مستندي که در پي ميآيد، امکان داشتن برنامـه هاي درسـي منطقـه اي و محلي به صورت غيرمتمرکز وجود دارد و اين به معناي آن است که عليرغم آنچه که در عمـل اتفاق ميافتد، گرايش و توصيه برنامه درسي ملي به سمت تمرکز زدايي از برنامه درسي اسـت .
بديهي است زمينه سازي براي مشارکت معلمان ، دانش آمـوزان ، خانواده هـا و سـاير گروه هـا در فرايند طراحي، توليد، اجرا و ارزشيابي برنامه هاي درسي، جز با تمرکز زدايي از برنامـه درسـي ممکن نيست و اين نشان از نياز آموزش و پرورش به داشتن برنامه درسي غيرمتمرکز است .