Abstract:
ظهور و سقوط قدرتهای بزرگ در طول تاریخ همواره با اقدامات متعدد اقتصادی، سیاسی و نظامی از جانب دو قدرت رقیب صورت پذیرفته است؛ از یک سو اقداماتی که از سوی قدرت نوظهور صورت گرفته و موجبات تسریع روند جانشینی را فراهم میآورد و از سوی دیگر اقداماتی که از سوی قدرت سنتی و در راستای جلوگیری از سقوط صورت میپذیرفته است. ظهور قدرتمندانه چین و تداوم آن نیز دقیقا از این منطق پیروی نموده و موجبات تحولات گسترده در عرصه جهانی و منطقهای را فراهم آورده است. تحولاتی که سرآغاز آن را عرصه اقتصادی میدانند و تداوم آن را نیز متاثر از همین عرصه؛ تحولاتی که بر اساس اصل سود مطلق یا همان کسب منافع با رعایت معادله حاصل "جمع جبری مضاعف"، سایر کشورها را به همکاری ترغیب میکند.
در مقاله زیر در پی پاسخ به این سوال هستیم که رقابتهای دو غول قدرتمند اقتصادی در شرق آسیا چگونه میتواند منافع جمهوری اسلامی ایران را تحت تاثیر قرار دهد؟ مقاله در نظر دارد با بررسی ویژگیهای دو طرح "ابتکار کمربند و جاده" و "طرح مشارکت برای زیرساخت کیفی" و ظرفیتهای جمهوری اسلامی ایران با روشی توصیفی- تحلیلی زمینههای بهرهمندی هرچه تمامتر جمهوری اسلامی ایران را از فرصتهای ایجاد شده از سوی مراکز قدرت، ثروت و سرمایه جهانی موشکافی نماید. این مقاله از دیدگاه اقتصاد سیاسی به تبیین اهداف، انگیزهها و مزایای این رقابت اقتصادی و تاثیرات آن بر منافع جمهوری اسلامی ایران خواهد پرداخت.
Machine summary:
جمهوري اسلامي ايران به عنوان کشوري آسيايي که از بزرگتـرين قـدرت هـاي منطقـه اي غـرب آسيا و از جمله کشورهاي تاثيرگذار در حوزه روابط بين الملل بـه شـمار مـيرود بـه علـت دارا بـودن شرايطي منحصر به فرد در طول تاريخ همواره مورد توجه قـدرت هـاي جهـاني بـوده اسـت ؛ شـرايط بالقوه اي که در صورت فعليت بخشيدن به آنها ميتواند موجبات ارتقاء جايگاه ايـن کشـور در زنجيـره ارزش جهاني و به تبع آن موقعيت اين کشور در صحنه جهاني را فراهم سازد.
از آنجا که رقابت مبتني بر همکاري ميان دو غول اقتصادي آسيايي صحنه را براي کسـب منـافع بيشتر و بهتر ملت ها فراهم ميآورد و همچنين قدرت چانـه زنـي کشـورهاي در حـال توسـعه را نيـز افزايش ميدهد، پژوهش درباره اين موضـوع در راسـتاي کسـب حـداکثري منـافع بـراي جمهـوري اسلامي ايران اهميت مييابد؛ از همين رو در اين مقاله از نگاه اقتصاد سياسي بين الملل و با تکيـه بـر اصل حاصل جمع جبري مضاعف به بررسي ظرفيت ها و نيازهاي جمهوري اسلامي ايران ذيـل دو ابـر طرح شرقي يعني ابتکار کمربند و جاده چين و طرح مشارکت براي زيرساخت کيفـي ژاپـن خـواهيم پرداخت ؛ ظرفيت هايي در حوزه ژئوپليتيک ، ژئو اکونوميک ، ژئو انرژي و توان ايفاي نقـش محـوري در بازار مصرف گسترده منطقه اي غرب آسيا؛ همچنين بنا بر اين اصل که همکاريهـاي ميـان دو ملـت همواره بر اساس نيازهاي متقابل و با هدف کسب سود بيشتر صورت مـيگيـرد بـه بررسـي نيازهـاي اساسي ايران در ذيل اين طرح ها و در راستاي نيل به اهـداف ملـي و کسـب جايگـاه برتـر در حـوزه بين الملل نيز خواهيم پرداخت .