Abstract:
طبق مطالعات روانشناسی، انسان در درون زمین احساس امنیت بیشتری نسبت به سطح آن دارد. در معماری سطوح زیرزمینی خانه های سنتی اقلیم گرم و نیمه مرطوب ایران منجمله در شهر دزفول می توان راهکارهایی از طراحی اقلیمی و به تبع آن برآوردن نیازهای انسان در راستای تامین آسایش با کنترل عوامل مخل طبیعی و بهره مندی از انرژی های پاک و تجدید پذیر را مشاهده نمود. با مطالعه و تحلیل راهکارهای اقلیمی معماری زیرزمینی خانه های سنتی دزفول، امکان الگوپذیری از نتایج تحلیل های کاربردی جهت بهره مندی در معماری مسکونی معاصر جغرافیای کوهپایه ای خوزستان فراهم خواهد شد. در این پژوهش سعی شده، ضمن تحلیل معماری خانه های سنتی دزفول؛ با تاکید بر سبک، خصوصیات معماری و ویژگیهای اقلیمی طبقات زیرزمینی، امکان دستیابی به نتایج الگوهای اقلیمی آن در معماری مسکونی معاصر مناطق کوهپایه ای استان خوزستان مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق مقاله، توصیفی تحلیلی می باشد که با گردآوری اطلاعات از طریق بررسی و مطالعه منابع مکتوب و رایانه ای در کتابخانه های تخصصی و عمومی، نشریه های مرتبط و وبسایت های علمی پژوهشی مرتبط با موضوع انجام شده است.
Machine summary:
(درزی و محمودي زرندي دومين همايش ملي معماري و شهرسازي در گذر زمان در جستجوي فضاهاي گمشده، 1393) و همچنین در کتاب اقلیم و معماری مرتضی کسمایی(کسمایی، تهران: انتشارات نشر خاک ، 116 ، 1384) و وحید قبادیان و ارمغان، مهتاب و ثروت جو، حمید،(1391) به «سازماندهی فضایی مسکن معاصر؛ بهره گیری از الگوهای معماری سنتی» و در کتاب مرادی،ساسان،(1393) به تنظیم شرایط محیطی(معماری) و اقلیم گرم و نیمه مرطوب اشاره شده که با ذکر مشخصات و خصوصیات اقلیم گرم و مرطوب بویژه شهر دزفول، مطالعاتی اقلیمی در مورد معماری خانه های سنتی دزفول انجام گرفته است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار شماره 2- حریم در کالبد خانه های سنتی ایران ، (منبع:کاظم زاده رائف و میردریکوندی، 1399: 4) در معماری سنتی دزفول، فضاهای واحد مسکونی در کنار هم چیده می شوند که ناشی از سنن زیست، نحوه معیشت و تولید، سازگار ساختن فضای مسکونی با اقلیم و موقعیت و ابعاد زمین است.
عنصر فضایی ایوان(تصویر 5)در خانه های سنتی دزفول با توجه به اقلیم گرم و نیمه مرطوب این شهر، در جهت ایجاد سایه و جلوگیری از تابش مستقیم آفتاب به کارگرفته شده است.
(خدابخشیان و مفیدی شمیرانی،1391: 39) جدول شماره(1) عوامل مؤثر در شکل گیری فضاهای زیرزمینی خانه های سنتی دزفول(منبع: دهقان و وکیلی نژاد، 1394: 9، گردآوری: نگارندگان) (به تصویر صفحه مراجعه شود) 4-1- فضاهای زیرزمینی و اجزاء تشکیل دهنده آن چندین پله متصل به حیاط است.
جدول شماره3- نمونه راهکارهای کلی حاصل از معماری زیرزمینی خانه های سنتی دزفول قابل استفاده در معماری مسکونی معاصر جغرافیای کوهپایه ای خوزستان(تحلیل نگارندگان) (به تصویر صفحه مراجعه شود) منابع قبادیان، وحید.