Abstract:
امروزه بخش قابل توجهی از منابع زیست محیطی از سوی گردشگران و به واسطه عدم آگاهی آنها از رفتارهای آسیب رسان به محیط، متاثر میشود؛ از این رو، نشانزدهای زیست محیطی مربوط به رفتار گردشکران باید بیش از پیش کنترل شود. هدف از این پژوهش تعیین فاکتورهای موثر بر پیشگیری از بروز رفتارهای نامناسب و تاثیرگذار بر منطقه میزبان مورد بازدید است، تا بدین واسطه با ارایه مدلهای طراحی رفتاری و مولفههای پایداری، گردشگری پایدار شکل گیرد. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، بخشی از دادهها از طریق پرسشگری و استفاده از پرسشنامه لیکرت پنج مقیاسه، جمع آوری شد. در این بررسی ۸۱ پرسشنامه برخط که ار سوی طراحان صنعتی و معماران به عنوان نمونههای داوطلب تکمیل گردید به کمک نرم افزار SPSSWin۲۱ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داده که بین تغییرات رفتاری توریست و کاهش پسماند و حفظ محیط زیست ارتباط معناداری وجود دارد. این بررسی نشان داده که آموزش به توریست، کاهش خسارات زیست محیطی را به همراه دارد. آنالیز نتایج حاکی از این بوده که بهبود طراحی المانهای محیط مورد بازدید تاثیرات مثبتی بر تغییر رفتار گردشگران خواهد داشت. اهمیت تطابق شایسته، بین فعالیت گردشگران و فرهنگ بومی منطقه مورد بازدید، از دیگر نتایج حاصل شده از این بررسی محسوب میشود. هر چند که بین یکسان بودن امکانات در اختیار توریست با ساکنان محلی ارتباط معناداری وجود ندارد اما اعمال جریمههای برنامهریزی شده، به کاهش تخریبهای زیست محیطی ناشی از فعالیت گردشگران منجر میشود. باستناد یافتهها و با توجه به لزوم فراهم سازی بستری مناسب برای دستیابی به گردشگری پایدار، طراحی رفتار و کاربست اصول طراحی محیط، محصول و خدمات که از تخصصهای طراحان صنعتی و معماران محسوب میشود، ضرورت خواهد داشت.
Machine summary:
با صنعتی شدن و آلودگی بیش ازحد شهرهای بزرگ و آسیبهای محیطی به مناطق توریستی، پایداری و حفظ محیط زیست از مولفههای اثرگذار در پیشرفت زمینههای اقتصادی و بهبود شاخصهای نیروی انسانی مناطق بومی شناخته شد (سرکرده، مجاهدی، 1399) گزارش وزارت محیط زیست برای مدیریت گردشگری پایدار در کاکس بازار 10 در سال 2008 عنوان کرد، در حال حاضر هزینه گردشگری به نوعی تحمیلی است بر مردم محلی، با اين وجود به ازاي اين هزينهها، مزایای قابل توجهي از گردشگری دریافت A behavior model for persuasive design BJ Fogg Ming Cheng Tussyadiah Technology and behavioral design in tourisim Stephen clune Feifei X U PEB - Protecting environment behavior Lisse Cox’s Bazar : شهری در کشور بنگلادش نمیکنند.
TPB – Theory of Plan Behavior Woosnam Macnulty Morris / شکل 2- بلوپرینت خدمات گردشگری (ماک نالتی و همکاران،2011) 7-روش شناسی پژوهش در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، باستناد اهمیت کنترل آسیبهای زیست محیطی ناشی از فعالیت گردشگران، به مواردی مانند ایجاد دلبستگی گردشگران به محیط، افزایش آگاهی، بهبود مدیریت برنامهریزی محیط زیست، انواع مدلهای رفتاری با پیروی از شاخصهای پایداری تاکید شده تا به واسطه آن بتوان با تغییرات رفتاری مقتضی، به کمک طراحی محیط، خدمات یا محصول و بهکارگیری مدلهای رفتاری، رفتار مثبت گردشگران را شکل داده تا به تبع آن، حفاظت از محیط زیست و در نهایت ایجاد گردشگری پایدار برای مقصد میزبان به وجود آید.