Abstract:
شرح مرحوم حسن وحید دستگردی بر خسرو و شیرین نظامی، از شروحی است که سالها مورد استفادۀ علاقه مندان به ادب پارسی و نیز کاوشگران آثار حکیم نظامی می باشد. این شرح نیز چون همۀ آثار مکتوب دیگر، عاری از خطا نمی باشد. نگارندۀ این مقاله کوشیده است تا به تبیین بعضی از این خطاها پرداخته و همّت خود را بر آن داشته تا در راستای سره کردن و پیراستگی بیش از پیش این منظومه گامی بردارد. در نقد این خطاها ابتدا بیت مورد بحث درج گردیده و پس از نقل مستقیم نظر شارح، به طور دقیق به خطاهای ایشان و ارائۀ معنای صحیح بیت اشاره رفته است. به نظر می آید خطاهای استاد وحید دستگردی در شرح ابیات، به دلایل ذیل صورت گرفته است: 1- خوانش غلط بعضی ابیات. 2- عدم توجّه به فضایی که بیت در آن قرار دارد. 3- متّکی بودن به قیاسات ذوقی در شرح برخی ابیات. 4- عدم التفات به ابیات مشابه با بیت مورد بحث در دیگر دواوین نظامی. 5- عدم توجّه به منابع بیشتر برای شرح پاره ای ابیات. 6- عدم دسترسی استاد به امکانات امروزین ما؛ از قبیل: اینترنت، موتورهای جستجو، نرم افزارهای ادبی، مقالات پر تعداد و متنوّع و امثالهم.
The description of the late Hassan VahidDastgerdi on Nizami'sKhosrow and Shirinis one of the works that have been used by Persian literature enthusiasts for many years as well as those who have studied the works of the sage Nizami. The author of this article has attempted to explain some of these errors and has made every effort to take a step further in the versatility and refinement of this epopee. In an attempt to criticize these errors, the first poetry in question is presented, and after the commentator's direct quotation, his errors and the exact meaning of the poetry are pointed out. It seems that the mistakes of Master Vahid Dastgerdi in explaining the verses have been made for the following reasons: 1- False Reading of some verses. 2- Not paying attention to the space in which the verse is located.3-Relying on chimerical analogies in the description of some verses 4- Not paying attention to the verses similar to the verse discussed in the other two volumes. 5- Not paying attention to more sources to explain some verses - 6-inexistence of accessibility of the master to our current facilities; Such as: Internet. Search engines,literary softwares,multiple and various articles and the like.
Machine summary:
بررسی برخی از خطاهای وحیددستگردی در شرح خسرو و شیرین سّید شاهرخ موسویان * چکیده شرح مرحوم حسن وحید دستگردی بـر خسـرو و شـیرین نظـامی، از شـروحی اسـت کـه سال ها مورد استفادة علاقه مندان به ادب پارسی و نیز کاوشگران آثار حکیم نظامی میباشـد.
نکته ای در اینجا لازم به ذکر است : نگارنده قبل از این مقاله ، تعـدادی دیگـر از ابیـاتی را که توسّط مرحوم وحید دستگردی به خطا شرح شـده انـد، در مقالـه ای دیگـر(در همـایش بین المللی بزرگداشت نظامی در تبریز، اسفند ١٣٩٦)، ارائه و منتشر کرده اسـت .
(وحیددستگردی،١٣٨٥: ١٢٢) بیت به طور واضح در مورد طلوع خورشـید و رفـتن شـب اسـت و معلـوم نیسـت کـه چرا شارح محترم این همه از معنا دور افتاده و به چه قرینه ای برجیس و ناهید را اشارت بـه خسرو و شیرین گرفته است .
نظـامی در جـای دیگری از همین منظومه ، به جای ماه خورشید را تشبیه به انگشـتری کـرده و آنگـاه بـا ایـن انگشتر فرضی «انگشتر بازی » یا «انگشتر ربایی» کرده است : ز رفعت تاج داده مشتری را ربوده زآفتـاب انگشـتری را (نظامی،١٣٨٥: ٤٣٩) این دو بیت وصف بازی کردن کنیزکان در شب و سپس تمـام شـدن آن شـب و آمـدن صبح است : معنی صحیح ابیات : آن شب فلک ماه را در اختیار آن کنیزکان قرار داده بود تا با آن بـازی انگشتر کنند.
(وحیددستگردی،١٣٨٥: ٨٥) مرحوم استاد بیت را به صورت فوق ضبط کرده اند و سپس معنایی به دست داده اند کـه بسیار غریب است و به هیچ وجه صحیح و دلچسب نمی نماید.