Abstract:
این نوشتار درپی بررسی گونه‌های کارکردی شعر و موسیقی محلی سنگسر است که این موسیقی در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور در سال1390 به ثبت ملی رسیده است. سنگسر یکی از شهرستان‌های استان سمنان که درواقع محل اسکان خانوار ایل سنگسر در زمان قشلاق است، امروزه به مهدیشهر تغییر نام یافته است. موسیقی محلی بخشی از فولکلور سنگسر است که شامل آوازها و ترانه‌های محلی و همچنین قطعات اجرایی با ساز نی است که به‌دلیل استفادۀ چوپان‌ها در سنگسر رواج یافته است. به‌منظور جمع‌آوری و بررسی آوازها و ترانه‌ها ضمن کسب اطلاعات درمورد یافتن افراد پیش‌کسوت جهت حفظ اصالت‌های موسیقایی اهتمام شده است که بدین منظور به مصاحبه و ضبط نمونه‌های موسیقایی اقدام شده است. این نوشتار با روشی توصیفی ـ تحلیلی به گونه‌شناسی آوازها و ترانه‌های سنگسری از منظر کارکردی پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد آوازها و ترانه‌های محلی سنگسری شامل گونه‌های متنوع سرور، اشعار تغزلی، اشعار کار (که مرتبط با کوچ به ییلاق و قشلاق است) و پاس‌داشت یاد قهرمانان محلی و دلاوری‌های آنان است. بیشترین بسامد را ترانه‌های تغزلی و پس از آن ترانه‌های آیینی به‌ویژه اشعار عید نوروز به خود اختصاص داده است.
This article seeks to examine the functional types of local poetry and music of Sangesar which are registered as an intangible cultural heritage of Iran in December 2011. Sangesar, one of the cities of Semnan province, which is actually the residence of the Sangesar tribes during the winter, is currently known as Mahdishahr. The local music is a part of Sangesar folklore, which includes local songs as well as reed instrument (Lale), which has become popular in Sangesar due to its use by shepherds. In order to collect and study the songs, interviews and recording of the musical samples were done. This article deals with the typology of Sangesari songs and poems from a functional perspective with a descriptive-analytical method. The results show that the local music and songs of Sangesari include various types of servers, lyric poems, and work poems that are related to migration to summer and winter and protect the memory of local heroes and their heroism. The most frequent songs are lyric songs and ritual songs, especially Nowruz poems.
Machine summary:
ازاين رو، موسيقي را ميتوان مهم ترين عامل براي بررسي فرهنگ عامۀ سنگسر به شمار آورد که اين موسيقي در فهرست ميراث فرهنگي ناملموس کشور توسط پويان آزاده در سال ١٣٩٠ به ثبت ملي رسيده است (ماهنامۀ خبري تحليلي گزارش موسيقي، ١٣٩٠، ص .
خطر فراموشي آوازها و ترانه هاي سنگسري که ساليان سال به شکل سينه به سينه منتقل شده اند در عصر کنوني با گسترش و پوشش وسيع وسايل ارتباط جمعي و همچنين توسعۀ شهرنشيني به شدت افزايش يافته است ، طوري که جوان ترها کم تر به فرهنگ بومي و منطقه اي خود تمايل نشان ميدهند.
در زمينۀ موسيقي سنگسري مقاله اي از جابر عناصري با عنوان «ترانه هايي از خيل خون ها» در شمارة ٦ و٧ نامۀ نور در سال ١٣٥٨ چاپ شده است که تنها به بيان و ترجمۀ دو ترانه از ترانه هاي عشاير سنگسر پرداخته و لغات آن را ترجمه کرده است .
انگار خداي من است سپس از زبان عاشق به شرح سفر کوير ميپردازد که بايد برود و يار را تنها گذارد: امشو عازم ملک کويري، شش مو زمستون بي ت اسيري amsho āzemi molki kaviri shash mohi zemestun bi ta asiri 12 امشب عازم ديار کوير هستم شش ماه زمستان بدون تو اسيرم در اين ترانه بندهايي هست که طعنه و تعريض به داروغه ميزند که دزد احشام زياد شده است : نون خا سفره ننديه دهي اربابون ، قرق چي گردنن سامون به سامون nun khā sofreh nandiyā deyi erbābun ghroghchi gerdenen samun be samun برگردان : اربابان ده در سفره هايتان نان نگذاشته اند.
(
, 
, 
)
