Abstract:
امروزه هند در کانون توجه زمامداران آمریکا قرار گرفته است و از این کشور بهعنوان شریک استراتژیک ایالاتمتحده در جنوب آسیا و عامل مهار چین یاد میشود. بعد از آغاز آزمایشهای هستهای هند، واشنگتن به آن واکنش نشان داد؛ امّا بعدها و بهخصوص با آمدن جرج بوش پسر و حملات ۱۱ سپتامبر، همکاریهای آمریکا و هند شدت گرفت و در ۱۸ ژوئیه ۲۰۰۵ موافقتنامۀ همکاری در زمینۀ انرژی هستهای میان دو کشور امضا شد که این اقدام تأثیر گستردهای بر روابط هند با کشورهای منطقه، ازجمله ایران داشته است. بر این اساس، پرسش اصلی مقاله این است که همکاریهای هستهای آمریکا و هند میتواند چه تأثیری بر روابط هند و ایران داشته باشد؟ فرضیۀ مقاله این است که با توجه به اختلافات ایران و آمریکا در موضوعات منطقهای و بینالمللی، بهویژه اختلاف آنها بر سر برنامۀ هستهای ایران، هرگونه مشارکت و همکاری هستهای آمریکا و هند، ضمن تأثیر بر منافع و امنیت ایران در سطح منطقه، همچنین میتواند از دامنۀ همکاریها و روابط تهران-دهلی بکاهد که این خود میتواند معادلات قدرت و نظم منطقهای را در راستای اهداف و منافع واشنگتن و متحدان منطقهای آن شکل بخشد. روش پژوهش با توجه به ماهیت نظری تحقیق کیفی مبتنی بر رویکرد توصیفی-تحلیلی است.
Machine summary:
بعد از آغـاز آزمايش هـاي هسته اي هند، واشنگتن به آن واکنش نشان داد؛ اما بعدها و به خصوص با آمدن جرج بوش پسـر و حملات ١١ سپتامبر، همکاريهاي آمريکا و هند شدت گرفت و در ١٨ ژوئيـه ٢٠٠٥ موافقت نامـۀ همکاري در زمينۀ انرژي هسته اي ميان دو کشور امضا شد که اين اقدام تأثير گسترده اي بـر روابـط هند با کشورهاي منطقه ، ازجمله ايران داشته است .
همچنين چين يکي از نامزدهاي مقام ابرقـدرتي در آينـده است که توانايي ايجاد موازنه در برابر ايالات متحده آمريکـا را خواهـد داشـت ؛ ازايـن رو، آمريکـا مدرنيزاسيون نظامي چين و افزايش بودجۀ نظامي اين کشور را تهديدي عليه هژموني واشنگتن در شرق آسيا ميداند که در آينده موازنۀ قوا را برهم خواهد زد؛ بنابراين در تلاش است بـا برقـراري روابط گستردة نظامي و امنيتي با کشورهاي منطقه ، ازجمله هند که آن هم نسبت به چـين احسـاس خطر ميکند، مشارکت استراتژيک داشته باشـند و بـه نوعي چـين را مهـار و در انـزوا قـرار دهـد.
١-١- بيان مسئله و سؤال تحقيق گسترش همکـاريهـاي آمريکـا و هنـد در حـوزة انـرژي هسـته اي کـه دو کشـور را بـه سـطح همکاريهاي استراتژيک سوق داد، سياست منطقه اي هند و روابط اين کشور با بازيگران منطقـه اي از جمله ايران را تحت تأثير بسزايي قرار داده است .
پژوهش حاضر در تلاش است نوآوري خود را بـر ايـن نکتـه تمرکـز بخشـد کـه مقـالات و پژوهش هاي قبلي صورت گرفته در اين زمينه بيشتر به مناسبات سياسـي و همکاريهـاي هسـته اي هند و آمريکا پرداخته اند؛ اما اين مقاله درصدد اسـت تـا ضـمن بررسـي روابـط و همکاريهـاي هسته اي آمريکا و هند، تأثيراتي که اين همکاريهاي استراتژيک ميتواند بر روابـط هنـد و ايـران داشته باشد، مورد بحث و بررسي قرار گيرد.