Abstract:
نگاهی به پژوهش های روانشناختی مبین این حقیقت است که تا چه حد نارسایی هایی در شهادت ها وجود دارند و پذیرش کورکورانه شهادت ها می تواند چه خطراتی را به دنبال داشته باشد. بنابراین شاید بهتر باشد تا ضرورت بررسی صحت اظهارات شهود، جایگزین زودباوری و پذیرش بی چون و چرای آن ها شود. البته نمی توان به علت شائبه تردید و نادرستی، هر شهادت را مورد انکار قرار داد و تنها به انتقاد منفی پرداخت. بلکه مناسب تر آن است که برای کمک به اجرای عدالت، از روش انتقادی مثبت و سازنده استفاده نمود. در واقع می توان گفت، شهادت یک پدیده روانشناختی است که باید بر اساس تحلیل کم و بیش گسترده، صحت شکل گیری آن بررسی گردد و ضروری است قضات جهت هر چه بهتر اجرا شدن عدالت از علم روانشناسی قضایی در دادرسی های خود آگاه بوده و آن را به کار بندند.
Machine summary:
شاید بسیار اتفاق افتاده باشد که در رسیدگی های قضایی اظهارات شهود در جزئیات با هم در تناقض بوده اما قاضی رسیدگی کننده علم بر وقوع جرم و تحمل شهادت توسط هر دو شاهد داشته و می بایست در پی حل این تعارض جهت اتقان رأی خود باشد.
در همین حال اگر ثابت شده باشد که رنگ لباس متهم قرمز بوده است اما شاهد به یاد آورد که لباس وی خاکستری رنگ بوده است، فرد در نقطه عزیمت استدلال خود، عنصری نادرست می یابد در نتیجه خود را قانع می سازد که شخص دیگری را مشاهده نموده است.
حال اگر زن در مقام ادای شهادت قرار گیرد نمی تواند به طور دقیق حادثه را تشریح نماید چرا که به دلیل عدم وجود انگیزه، از توجه به امر اجتناب نموده است.
2. عوامل مؤثر بر روان شاهد در مرحله ادای شهادت به یادآوری و بازگویی خاطرات در بدو امر، تحت تأثیر چگونگی شکل گیری تصاویر ادراکی قرار دارند و سپس در جریان فرایند های متوالی، عوامل دیگری نیز تغییراتی در آنها به وجود می آورند.
همان طور که بررسی گردید دادرسان و مأمورین انتظامی در تحقیقات خود از شهود باید تمامی جوانب را در نظر گرفته و با احتیاط کامل با موضوع برخورد نمایند چرا که حتی لحن و کلمات پرسش، مکان، زمان و حالات شاهد در هنگام ادای شهادت حائز اهمیت می باشند و بر روند دادرسی تؤثیر فراوانی دارند.
جهت گیری های عقلی شاهد متفاوت بودن افراد در زمینه حافظه، نکته بدیهی دیگری است که باید در نظر گرفته شود چرا که بدون شناخت ظرفیت حفظی و نوع حافظه فردی نمی توان ارزش شهادت را تعیین نمود.