تاثیر سنت «وقف» در حفظ و توسعه کتاب آرایی ایرانی با تاملی بر مصاحف کتابخانه آستان قدس رضوی Journal Article

یکی از سنّتهای ارزشمند در تاریخ اجتماعی- مذهبی ایران، از دیرباز تا به امروز، سنّت «وقف » نسخ خطّی،ساخت بناها و آثار عام المنفعه بوده است. این مهم در فاصلۀ سده های پنجم تا دهم هجری مورد توجّهپادشاهان، درباریان، علما و حتّی گاهی مردمان عادی بوده و با آغاز دورۀ صفوی و تثبیت مذهب شیعه درایران، توسعۀ فراوانی یافت.تأثیر سنّت وقف بر حفظ مصاحف قرآنی (به ویژه در ایران) مسئله ای است بسیار حایز اهمّیت، آن چنان که ازمیان نمونه های فراوان مصاحف قرآنی وقفی، مجموعۀ ارزشمندی در کتابخانه های آستان قدس رضوی، آستانمقدّس قم، شاهچراغ شیراز، کاخ گلستان، کتابخانۀ ملّی، مرعشی قم، موزۀ ملک و... وجود دارد که در پی قرنهابه واسطۀ هوشمندی واقفین این آثار به بهترین شکل ممکن حفظ و نگهداری گردیده است؛ امّا به تحقیقمی توان مصاحف وقفی موجود در کتابخانۀ آستان قدس رضوی را که هم به لحاظ تعداد و هم به لحاظ تاریخیو نسخه شناسی از اهمّیت ویژه ای برخوردارند، مهم ترین منبع و مرجع مصاحف وقفی در جهان اسلام دانست.در این مقاله علاوه بر معرّفی قدیمی ترین مصاحف وقفی و واقفین این مجموعه، صفحات وقف نامه ها را بهلحاظ ویژگی های خوشنویسی و گرافیکی نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد. گفتنی است حضور تعداد قابلتوجّهی از زنان واقف، در میان واقفین نُسخ کتابخانۀ آستان قدس و همچنین مصاحف وقفی با ترجمۀ فارسینکات جالب توجّه دیگری است که از نظر می گذرد.