Abstract:
از ابزار خودسازی افراد در جامعه، کنترل زبان است. این پژوهش قصد دارد با رویکرد تحلیلی- روایی پاسخ دهد که اثر سکوت بر خودسازی افراد جامعه بر اساس متون روایی چیست لذا ابتدا مفهوم شناسی سکوت و خودسازی در دو قالب معنا ارایه شده و در ادامه آثار سکوت در خودسازی ارایه می گردد. روش جمع آوری مطالب در این پژوهش، کتابخانهای بوده و روش تحقیق توصیفی تحلیلی می باشد. پس از بررسی ها مشخص شد که: ۱- هدف از سکوت در اسلام پرورش عقل است، پس باید کلام را سنجید و آن را به عقل عرضه داشت، اگر در راه رضای الهی بود، آن را به زبان جاری کرد و اگر اینطور نبود، سکوت بهتر از تکلم است.۲- باید سکوت را به اعتبار گوینده آن رتبه داد، مهم است که هدف گوینده رضای الهی باشد. ۳- قوت اندیشه، رستگاری، محبت، پنهان ماندن عیوب، آسایش، حکمت، وقار، صبر از آثار سکوت هستند.
Machine summary:
(شبر، 1380: 224) در حدیث معراج میخوانیم که خداوند به پیامبر9 دستور سکوت میدهند: «اى محمد؛ بر تو باد كه سكوت پیشه سازی همانا بهترين و آبادترين انجمنها قلبهای صالحان و ساكتان است و خرابترین آنها، قلبهای یاوهگویان است» 1 (ديلمي، 1412: 1 / 203) حضرت امیر7 هم میفرمایند: «ايمان هيچ بندهای درست نمیشود مگر اينكه قلبش درست شود و قلبش درست نمیشود تا آنكه زبان او راست و مستقيم شود»(نهجالبلاغه، خطبه 175) و حضرت رسول اکرم9 در وصایای خویش به ابوذر میفرماید: «آنچه را که به تو مربوط نمیشود رها کن و نگو آنچه را که ضرورت ندارد و زبانت را نگاهبان باش همچنان که از مال و ثروتت حراست میکنی» 2 (طبرسی، 1370: 460) و امام صادق7 تأکید دارند: «خوشا به حال كسي كه توفيق شناخت سخن خوب و بد را پيدا كند و به فوايد و آثار پسنديده کمگویی و سكوت آگاه گردد، زيرا سكوت از اخلاق انبياي الهي و شعار بندگان برگزيده خداوند است و اگر كسي ارزش و قدر كلام را بداند بيجا سخن نمیگوید و سكوت را شعار خود قرار میدهد و كسي كه بر او اشراف داشته باشد و صمت و خاموشي را امين خزائن و اسرار دل خويش قرار دهد چنين شخصي گفتار و خاموشیاش هر دو عبادت میشود و كسي جز خدا به حقيقت اين عبادت آگاهي ندارد.
حضرت امیر7 میفرمایند: «شخصیت انسان در زبانش نهفته است پس كلامت را بسنج و آن را به عقل عرضه دار، پس اگر در راه رضاى الهى بود، آن را به زبان جارى كن و اگر اینطور نبود، سكوت بهتر از تكلم است»(مجلسی، 1364: 163) سخن گفتن بهخودیخود دارای ارزش بیشتری نسبت به سکوت است.