Abstract:
بررسی هویت ملی ایران در فرایند تحول تاریخی، میتواند مبنای بحث «تطور» محتوایی آن باشد. دعوایی که امروز در مباحث هویت ملی مشاهده میشود به واسطه دوگانههای شکل گرفته در این حوزه است؛ دوگانه ایران و اسلام، دوگانه اسلام و غرب و غیره. آن چه اهمیت دارد دیده شدن هویت ملی بر اساس منطق تطور است. به-این صورت که هویت ملی ایران از مراحل مختلف تاریخی، مولفههایی را جذب و همراه خود کرده است و این باعث شکلگیری هویت مستقر ایرانیان در طول تاریخ خود شده است؛ هر چند در دوره مدرن با وجود امتزاجهای عملی، در واقعیت اما در عالم نظر، هنوز چالشها و موانع معرفتی زیادی وجود دارد. مقاله ی حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که مسئله هویت ملی ایران در بستر مراحل تاریخیاش چگونه قابل توضیح است؟ در این پژوهش با بهرهگیری از روش توصیفی-تحلیلی و رهیافت جامعه شناسی تاریخی به گونه-ای محتوایی به سیوال مذکور پاسخ داده میشود. فرضیه مقاله این است که هویت ملی ایران با طی کردن مراحل تاریخی باستانی، اسلامی و مدرن، عناصری را جذب و همراه خود کرده است که هم جنبه انباشتی و فرایندی این هویت تقویت شده و هم نحوه بقا و بازتولید آن مورد توجه قرار گرفته است.
The study of Iran's national identity in the process of historical transformation can be the basis for discussing its content "evolution". What is seen today in the debate over national identity is that the dispute over these territories is based on the dichotomies that have formed; The duality of Iran and Islam, the duality of Islam and the West, etc. It is important to see national identity according to the logic of evolution. In this way, the Iran's national identity from different historical stages, has absorbed and accompanied components, and this has led to the formation of the established identity of Iranians throughout its history. Although there are still many epistemological challenges and obstacles in the world of thought in the area of theory, despite the practical mixes in reality. This article tries to answer the question, what is the issue of Iran's national identity through its historical stages? In this research, using descriptive-analytical method and historical sociological approach, the above-mentioned question is answered in a content manner. The hypothesis of the article is that the Iran's national identity, through the ancient, Islamic and modern historical stages, has absorbed and accompanied elements that have strengthened both the cumulative and process aspects of this identity and how to survive and reproduce it Is located.
Machine summary:
٢. تقسیم بندی دوم : یک نگاه معتقد است که هویـت ملـی در ایـران ، پدیـده ای متـاخر و متاثر از ظهور دولت های ملی در اروپای قرون هجدهم و نوزدهم است و نگاه دیگر بـر ایـن باور است که به دلیل قدمت تاریخی گسترده کشـور ایـران ، مـیتـوان نشـانه هـایی از وجـود هویت ملی را در ایران باستان جستجو کـرد؛ دیـدگاه اخیـر معتقـد اسـت کـه مفهـوم ملـت به عنوان شالوده شکل گیری هویت ملی قرن ها قبل ، در کشور ایران وجود داشته است و ایـن تمدن از ابتدا بر یک آگاهی ذهنی از خـود و دیگـران قـوام یافتـه و موجودیـت خـویش را براساس این خودآگاهی ذهنی شکل داده است (قاسمی و ابراهیم آبادی، ١٣٩٠: ١١٧-١١٦).
در واقع ادعای این پژوهش آن است که ، ازآن جاکه هویت ملـی در ایـران همانند هویت ملی دیگر جوامع ، حالتی ترکیبی و انباشتی داشته و از مراحل مختلف تـاریخی عناصری را جذب و همراه خود نموده است ، بنابراین میتوان چنـین بیـان کـرد کـه هویـت مذکور تشخصی است که در سـیر تحـول تـاریخی و در سـاختارهای سیاسـی، اجتمـاعی و فرهنگی چندهزارساله ی کشور ایران تجلی پیدا کرده اسـت و بـراین اسـاس تنهـا بـه دوره ی تاریخی خاصی مربوط و محدود نمیشود؛ درواقع هویت ملی امری ایستا و ثابـت نیسـت و همواره درحال تحول و شدن است و این موضوع شامل هویت ملی در ایران نیـز مـیگـردد.
هم چنین میتوان به کتاب هویت ایرانی نوشته ی احمد اشرف (١٣٩٥) اشاره کـرد کـه در آن ، تحـول تـاریخی هویـت ایرانـی از دوران باسـتان تـا قـرن بیسـتم مـورد بررسـی قـرار گرفته است ؛ اما تفاوت اساسی این کتاب با پژوهش حاضر در این است که معتقد بـه وجـود هویت ملی به مفهوم مدرنِ آن در ایران پیشامدرن نمـیباشـد و پیـدایش آن را در کشـور، از عصر قاجار و دوره مشروطه در نظر میگیرد.