مواجهه مسلمانان و بودائیان در سه قرن نخست هجری Journal Article

اسلام در سه قرن نخست ورودش به شبه قاره هند، دوره‌های متفاوتی از تعامل و تقابل با آیین بودا را تجربه کرد. این مقاله به بررسی سه محور عمده از روابط اسلامی-بودایی در سه قرن نخست خلافت اسلامی یعنی ورود اسلام و بلاتکلیفی خلافت در مواجهه با بودایی‌ها، تعامل و تقابل تجاری و اقتصادی و تعاملات فرهنگی و اعتقادی آن دو می‌پردازد. هدف این پژوهش صورت‌بندی واقعی روابط اسلام و آیین بودا است. مسئله اصلی پژوهش این است که آیا روابط بودایی‌ها با مسلمانان، چنان‌که بسیاری از مستشرقان و محققان انگلیسی زبان در آثارشان منعکس کرده‌اند، مبتنی بر نزاع دائمی بود و مسلمانان همواره به دنبال حذف کامل آیین بودا از سرزمین‌های فتح شده اسلامی بودند؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که رابطه بین مسلمانان و بودایی‌ها، تنوع و پویایی بیشتری داشت و به نزاع‌های دینی منحصر نبوده‌است. به نظر می‌رسد بر خلاف رابطه مسلمانان و هندوها، مسلمانان با بودایی‌ها روابط بهتری برقرار کرده و از نظر اقتصادی و اعتقادی تعاملات بیشتری با هم داشتند.

Islam in the first three centuries of its arrival to the Indian Subcontinent experienced different periods of confrontation and collaboration with Buddhism. This article considers three main basics of Islamic-Buddhism relationships in the first three centuries of the Islamic caliphate, i.e., Islam arrival and caliphate indetermination encountering the Buddhists, economic and commercial cooperation and competition, and cultural and belief interactions of the two. The purpose of this research is realistic framing of the Islam and Buddhism relationships. The main issue of the research is whether the relationships between Buddhists and Muslims was based on a constant conflict, as reflected in works of many orientalists and English researchers, and Muslims had always sought to annihilate Buddhism off the conquered Islamic lands? Findings indicate that the relationship between Muslims and Buddhists was more varied and dynamic and hasn’t been limited to religious disputations. It seems that in contrast to the relationship of Muslims and Hindus, Muslims had better relationships and more economic and belief interactions with Buddhists.

فصل نامه علميپژوهش نامۀتاريخ اسلام سـال دهم ،شماره چهلم ،زمستان ١٣٩٩ مقاله پژوهشي،صفحات ٥١-٧٠ ‏ ‏ مواجهه مسلمانان و بودائيان در سه قرن نخست هجري ‏ 1 محمد منتظري 2 شهرام پازوکي 3 محمودرضا اسفنديار چکيده اسلام در سه قرن نخست ورودش به شبه قاره هند، دوره هاي متفاوتي از تعامل و تقابل با آيين بودا را تجربه کرد. هدف اين پژوهش صورت بندي واقعي روابط اسلام و آيين بودا است . مسـئله اصلي پژوهش اين است که آيا روابـط بـوداييهـا بـا مسـلمانان ، چنـان کـه بسـياري از مستشرقان و محققان انگليسي زبان در آثارشان منعکس کرده اند، مبتني بر نزاع دائمـي بود و مسلمانان همواره به دنبال حذف کامل آيين بودا از سرزمين هاي فتح شده اسلامي بودند؟ يافته هاي پژوهش نشان مي دهد که رابطه بين مسـلمانان و بـوداييهـا، تنـوع و پويايي بيشتري داشت و به نزاع هاي ديني منحصر نبوده است . comتاريخ دريافت :٩٩/٠٩/٢٠ تاريخ پذيرش :٩٩/١٢/١٤ درآمد روابط هنديان ومسلمانان درقرن هاياوليه ورودفاتحان عرب به شبه قاره هنـد،در تحقيقات جديد،به ساده ترين شکل ممکن صورت بنديمـيشـود،بـه ايـن ترتيـب کـه فاتحان عرب که مناديدينيباپيام برابريبودند،مورداقبال بوميانيقرارگرفتندکه يـا درجامعه هندوازنابرابريطبقاتيرنج ميبردندوياغيرهندوهاييبودنـدکـه توسـط حاکمان هندوسرکوب ميشدند،اماپويـاييرابطـه مسـلمانان وغيـرمسـلمانان بسـيار پيچيده ترازاين صورت بنديخام است . نقش مسلمانان در رابطه بين بوداييها و هندوها يکيازدلايل شکست آيين بودادراين منطقه ،انتقال سلسـله کوشـان بـه جنـوب و ايجادفرهنگ مبتنيبرآيين هندوبودکه درمنطقه جنوب آسـياقريـب بـه هـزارسـال ريشه دوانده بود.  Crone, Patricia, God’s Rule, Government and Islam, Six Centuries of Medieval Islamic Political Thought, New York, Columbia University Press, 2004.