Abstract:
جریانی که در اواسط نیمه اول سده سوم هجری؛ (اواخر عصر حضور امامان معصوم(ع)، به وقوع پیوست، بر شناخت امام زمان(عج) به عنوان امام تأثیر بسزایی داشت. این جریان انحرافی ادعای امامت جعفر بن علی الهادی(ع) بود که در دو دوره از دوران امامت امامین عسکریین(ع) و دوران آغازین غیبت امام دوازدهم(عج) قابل بررسی است. نوشتار پیش‌رو، با روش توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر منابع تاریخی _ روایی و فرقه‌ای چگونگی ادعای امامت جعفر و پیامدهای آن را بررسی کرده است. بررسی مرحله به مرحله انحراف جعفر و تاثیر و پیامد آن برجامعه شیعی در آن عصر، این نتایج را به دست داد: الف) بررسی نقش فارس بن حاتم در ادعا سازی جعفر بن علی؛ ب) طرح ادعای امامت جعفر در دوران امامان عسکریین(ع) و پیامدهای آن؛ ج) بررسی آشکار شدن ادعای جعفر بن علی پس از شهادت امام حسن عسکری(ع)؛ د) بررسی پیامدهای این ادعا در دوران غیبت که از ملزومات چنین ادعایی بوده است؛ مانند خدشه در نصوص تعیین امام، نادیده گرفته شدن نصوص اثنا عشر خلیفه، تاثیر بر احکام فقهی شیعه، تهییج برخی از شخصیتهای شناخته شده به سوی انحراف، تلفیق حق و باطل و پیدایش فرقه ها.
A movement that occurred in the middle of the first half of the third AH century; (Late in the age of the presence of the infallible Imams (pbuh) had a great impact on the recognition of Imam of the Time (as) as an Imam. This deviant movement was the claim of the Imamate of Ja’far ibn Ali al-Hadi which can be investigated during the Imamate period of Askarien Imams (peace be upon them) and the beginning of occultation period of the Twelfth Imam. The present article, with a descriptive-analytical method based on historical-narrative and sectarian sources, examines the howness of claim of Ja'far's Imamate and its consequences. A step-by-step study of Ja'far's deviation and its impact and consequences on the Shiite community at that time yielded the following results: a) A study of the role of Fares ibn Hatim in the claims of Ja'far ibn Ali; B) The announcement of claim of Jafar’s Imamate during the time of the Askarien Imams’ Imamate (as) and its consequences; C) Investigating the revelation of the claim of Ja'far ibn Ali after the martyrdom of Imam Hassan Askari (as) D) Examining the consequences of this claim during the occultation period, which was one of the requirements of such a claim; such as flaws in the texts of appointing the Imam, ignoring the texts of the Twelve Caliphs, influencing the rules of Shiite jurisprudence, inciting some well-known personalities to deviation, combining right and wrong, and the emergence of sects.
Machine summary:
بررسی مرحله به مرحله انحراف جعفر و تاثیر و پیامد آن برجامعه شیعی در آن عصر، این نتایج را به دست داد: الم( بررسی نقش فارس بن حاتم در ادعا سازی جعفر بن علی؛ ب( طرح ادعای امامت جعفر در دوران امامان عسکریین؟عهما؟ و پیامدهای آن؛ ج( بررسی آشکار شدن ادعای جعفر بن علی پس از شهادت امام حسن عسکری؟ع؟؛ د( بررسی پیامدهای این ادعا در دوران غیبت که از ملزومات چنین ادعایی بوده است؛ مانند خدشه در نصوص تعیین امام، نادیده گرفته شدن نصوص اثنا عشر خلیفه، تاثیر بر احکام فقهی شیعه، تهییج برخی از شخصیتهای شناخته شده به سوی انحراف، تلفیق حق و باطل و پیدایش فرقهها .
ابتدا فارس بن حاتم تلاش کرد تا امامت سید محمد، فرزند امام هادی را در میان شیعیان نهادینه کند؛ اما با درگذشت سید محمد، فارس با توجه به ویژگی های کج روی و انحراف در شخصیت جعفر، طرح امامت جعفر بن علی الهادی؟ع؟ را مطرح کرد و لذا فارس بن حاتم، به عنوان اولین شخص، به تبلیغ این ادعا همت گمارد.
لذا به گزارش ابن قبه، جعفر ادّ عای امامت خود را بعد از وفات برادرش، سید محمّ د مطرح کرد )صدوق ،1395: ج1، ص113(؛ و مطابق نقل خصیبی، جعفر ادعای خود را در دوران امامت امام هادی؟ع؟ دنبال میکرد؛ به طوری که در روایتی از امام هادی؟ع؟ آمده است که امام در پاسخ گروهی از شیعیان که گمان میکردند جعفر، جانشین امام هادی؟ع؟، است؛ ضمن تشبیه جعفر به فرزند نوح، می فرمایند که از جعفر دوری کنید )خصیبی ،1419: ص381-382 و معروف الحسینی ،1370: ج2، ص534( و در جای دیگر ،حضرت فرمودند: «امام بعد از من حسن است» )کلینی ،1407: ج1، ص327(.
(
, 
, 
)
