Abstract:
مدیریت تعارض منافع یکی از روش‌های پیشگیری از فساد، افزایش شفافیت، کارامدی، پاسخگویی و اعتماد عمومی به دولت است. تعارض بین منافع شخصی و منافع عمومی، امری است که عموم کارگزاران دولتی با آن مواجه می‌شوند؛ ازاین‌رو، باید به‌درستی مدیریت شود، وگرنه می‌تواند زمینه‌ساز فساد باشد. کشورهای مختلف، با اتخاذ تدابیر گوناگون، برای تحقق این هدف تلاش کرده‌اند. در نظام حقوقی ایران نیز احکام پراکنده‌ای در این باره وجود دارد، اما این تأسیس حقوقی، به‌طور مستقل شناسایی نشده است. ازاین‌رو، پرسش اصلی پژوهش آن است که عناصر سازندة تعارض منافع در بخش عمومی چیست و وضعیت‌های تعارض منافع چگونه باید مدیریت شود؟ در مقام پاسخ به این پرسش، داشتن مسئولیت عمومی، وجود نفع شخصی برای کارگزار عمومی و تأثیر منفی آن بر خدمات عمومی به‌عنوان عناصر تحقق تعارض منافع شناسایی شدند؛ چگونگی مدیریت آنها در چهار حوزة مهمی که بیشترین آسیب‌پذیری را در برابر تعارض منافع دارند، مطالعه و راهکارهایی برای رفع خلأها یا اصلاح قوانین و مقررات موجود ارائه شد.
Managing conflicts of interests is a means for preventing corruption and increasing public transparency, efficiency, accountability and trust. Every public agent /employee may face a conflict of private and public interest, and hence, conflict of interests does not necessarily equal corruption. These situations must be transparent and managed correctly. Many countries have laws on the management of conflict of interests but there is no special law on this matter in Iranian legal system; some general and traditional laws have, by way of combating corruption, explicit or implicit references to this concept. Recently, there is political will for management of conflict of interests situations and a Draft-bill by The Government is prepared, and, some general laws such as Code of Commerce are amended. These legal initiatives seems to be less based on rasions d etre of management of conflict of interests and its techniques and methods. Therefore, this article intends, based on comparative study, to firstly conceptualize the concept of conflict of interests and then explains theoretical foundations of it , and, finally, main areas of conflict of interests and their methods of management.
Machine summary:
ازاين رو، پرسش اصلي پژوهش آن اسـت کـه عناصـر سازندة تعارض منافع در بخش عمومي چيست و وضعيت هاي تعارض منافع چگونه بايـد مـديريت شود؟ در مقام پاسخ به اين پرسش ، داشتن مسئوليت عمومي، وجود نفـع شخصـي بـراي کـارگزار عمومي و تأثير منفي آن بر خدمات عمومي به عنوان عناصر تحقق تعارض منافع شناسـايي شـدند؛ چگونگي مديريت آنها در چهار حوزة مهمي که بيشترين آسيب پـذيري را در برابـر تعـارض منـافع دارند، مطالعه و راهکارهايي براي رفع خلأها يا اصلاح قوانين و مقررات موجود ارائه شد.
در کشور ما به دليل تبعيت شرکت هاي دولتي از احکام قانون تجارت ، قواعد تعارض منافع در اين قانون از اهميت برخوردار در کشورهاي مختلف ، رويکرد کلي اين است که دامنۀ شمول قانون تعارض منافع بـه حـدي گسترده شود که تمامي افرادي را که با قالب هاي حقوقي مختلـف بـا بخـش عمـومي همکـاري مي کنند، در بربگيرد، هرچنـد ممکـن اسـت سـطح و شـدت شـمول قـوانين بـر آنهـا متفـاوت باشـد( ١٥-٢٠٠٦:١٤ ,Public Service Commission of Republic of South Africa).
در مـورد فروض اول ، تأثير وجود منافع شخصي بر منافع عمومي قابل پيش بيني و مفروض است ؛ بدين معنـا که از نگاه ناظر بيروني، در برخي وضعيت هاي تعارض منافع ، کارگزار عمومي اصولا نميتواند مصون از آثار تعـارض باشـد Public Service Commission of Republic of ;٤٨ :٢٠٠٨ ,ADB/OECD) ( ٢٠٠٦:١٥ ,South Africa.
(
, 
, 
)
