Abstract:
هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه میان تنوعبخشی کالاهای صادراتی در زیربخشهای برتر صنعتی و تاثیر آن بر بیثباتی درآمد ارزی بخش صنعت ایران است. بر همین اساس، دادههای فصلی 1-1381 تا 2-1397 در سه زیربخش برتر صنعتی کشور گردآوری و از روش خودرگرسیون با وقفههای توزیعی برای برآورد استفاده شد. یافتهها بیانگر اثرات مثبت نرخ تورم و درآمد جهانی بر بیثباتی درآمد ارزی در کوتاهمدت و بلندمدت بوده و اثر شاخص تمرکز زیربخش فلزات اساسی بر بیثباتی درآمد ارزی صنعتی مثبت و در زیربخشهای محصولات کانی غیرفلزی و منسوجات کارگاههای صنعتی منفی و معنادار بوده است. بنابراین، حرکت به سمت تنوعبخشی در زیربخش فلزات و تمرکز در زیربخشهای کانی غیرفلزی و منسوجات موجب کاهش بیثباتی درآمد ارزی صنعتی میشود. بر اساس نتایج پیشنهاد میگردد دولت با اعطای تسهیلات، تعیین تعرفههای گمرکی صادراتی و وارداتی در زیربخشهای صنعت، ضمن جهتدهی به تولید از نظر متنوعسازی و یا تمرکززدایی، موجبات کاهش بیثباتی درآمد ارزی صنعتی را فراهم آورد.
The main purpose of this study is to investigate the relationship between the export diversification in the top industrial sub-sectors and its impact on the volatility of foreign exchange earnings in Iran's industrial sector. Accordingly, quarterly data from 2002-2 to 2018-3 were collected in the top three industrial sub-sectors of the country and the autoregression method with distributed intervals was used for estimation. The findings indicate the positive effects of inflation and global income on short-term and long-term foreign exchange earnings instability and the effect of concentration index of base metals sub-sector on industrial foreign exchange earnings instability was positive and in non-metallic mineral products and workshop textiles has been negative and significant. Therefore, moving towards diversification in the metals sub-sector and focusing on the non-metallic mineral and textile sub-sectors will reduce the volatility of industrial foreign exchange earnings. Based on the results, it is suggested that the government reduce the instability of industrial foreign exchange earnings by granting facilities, setting export and import customs tariffs in industrial sub-sectors, while directing production in terms of diversification or decentralization.
Machine summary:
بر همین اساس و با توجه به اهمیت ثبات درآمد ارزی برای برنامهریزیهای دقیق و بلندمدت در اقتصاد کشور، پرسش کلیدی پژوهش این است که آیا تنوع کالاهای صادراتی صنعتی میتواند موجب کاهش نوسانات درآمد ارزی در کشور شود.
نتایج نشان داد تاثیر سرمایهگذاری مستقیم خارجی، نرخ ارز و شاخص تمرکز بر صادرات مثبت بوده و افزایش تنوع کالاهای صنعتی صادراتی موجب افزایش درآمد ارزی شده است.
روش تحقیق در این پژوهش برای بررسی آثار تنوع و تمرکز کالاهای صادراتی بر بیثباتی درآمد ارزی از الگوی خودرگرسیونی با وقفههای توزیعی استفاده شده است.
{مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} در مدل دوم که به صورت توان دو برآورد شده، دارای ضریب تعیین معادل 82 درصد و بالاترین مقدار آماره t برای ضریب بوده است؛ بنابراین، از این فرم تابع و معادله (4) جهت به دست آوردن بیثباتی درآمد ارزی استفاده میشود.
نتایج تخمین ضرایب مدل تنوع زیربخش فلزات اساسی {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} منبع: یافتههای تحقیق با توجه به جدول (5) تاثیر نرخ تورم و درآمد جهانی بر بیثباتی درآمد ارزی صنعتی مثبت و معنادار به دست آمده است؛ هرچند این تاثیر اندک بوده است.
نتایج تخمین ضرایب مدل تنوع زیربخش کانی غیرفلزی {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} منبع: یافتههای تحقیق با توجه به نتایج جدول (6) مجددا تاثیر نرخ تورم و درآمد جهانی بر بیثباتی درآمد ارزی صنعتی مثبت و معنادار به دست آمده است؛ هرچند این تاثیر اندک بوده است.