Abstract:
استانهای مرزی نقش بسیار مهمی در توسعه و برقراری امنیت دارند. یکی از مظاهر ناپایداری و ناامنی در سطح شهرها وجود محلات ناکارآمد و فرسوده در مناطق شهری است. بسیاری از این محلات ناکارآمد در شهرهای با قدمت تاریخی که زمانی سرزنده، جذاب و باکیفیت بودهاند، به دلایل مختلف دچار افول حیات شهری، اقتصادی و فرهنگی شدهاند و بر این اساس جذابیت و کیفیت خود را ازدستدادهاند. همزمان با بروز مسائل فوق توجه به بافتهای قدیمی و فرسوده و رفع ناپایداری آنها، به موضوعی جدی و محوری در شهرها تبدیلشده، اما در دنیای کنونی، آشفتگی و تغییرات پرشتاب و مداوم و ظهور مسائل جدید، باعث شده تا برنامهریزی و سیاستگذاریها در این حوزه بهصورت مقطعی و اندک زمانی بتواند معضلات را التیام ببخشد. در شهر مرزی ارومیه نیز سیاستهای بهسازی و نوسازی بکار گمارده شده نیز عمدتا سیاست قهری و اقتصادمحور است که چندان بهصورت سیستمی و آیندهنگر نبوده به همین دلیل در اجرا چندان موفق نبودهاند. بنابراین مرتفع ساختن این مشکلات نیز جز با اندیشیدن تدابیر کلان و اتخاذ رویکردهای نوین میسر نخواهد شد. با عنایت به این امر، در این پژوهش با رویکرد آیندهپژوهی به شناسایی مهمترین پیشرانهای موثر بر بازآفرینی بافت فرسوده شهر ارومیه و تدوین سناریوهای محتمل پرداختهشده است. بر اساس نتایج حاصل از تحلیلهای نرمافزار میک مک از مجموع 46 عامل اولیه، 15 عامل بهعنوان پیشرانهای کلیدی تاثیرگذار بهدستآمدهاند. همچنین بر اساس تحلیلهای کمی نرمافزار سناریو ویزارد، 5 سناریو قوی 21 سناریو باورکردنی و 920 سناریو ضعیف بهدستآمده است. از این سه دسته سناریو نیز با انجام روایی سناریوها، سناریو باورکردنی محتملترین سناریو برای بافت فرسوده شهر ارومیه معرفیشده است.
Border provinces play a vital role in development and security. One of the manifestations of
instability and insecurity in cities is inefficient and worn-out neighborhoods in urban areas.
Many of these dysfunctional neighborhoods in historically ancient cities that were once vibrant,
attractive, and high-quality have declined in urban, economic, and cultural life for various
reasons and have thus lost their charm and quality. Simultaneously with the above issues,
paying attention to the old and worn-out textures and eliminating their instability has become a
serious and central issue in cities. But in today's world, chaos, rapid change, constant and the
emergence of new problems have made planning and policy-making in this area heal the issues
on a temporary and short-term basis. In the border city of Urmia, the policies of improvement
and modernization applied are mainly coercive, and economy-oriented policies, which have not
been very systematic and forward-looking, and therefore have not been very successful in
implementation. Therefore, solving these problems will not be possible except by thinking of
macro measures and adopting new approaches. Accordingly, in this research, with the futures
studies approach, the most important drivers affecting the regeneration of the worn-out textures
of Urmia and the development of possible scenarios have been done. Based on the Mick Mac
software analysis, out of 46 initial factors, 15 factors have been identified as effective critical
drivers. Also, based on the script wizard software, five strong scenarios, 21 plausible scenarios,
and 920 weak scenarios have been obtained. From these three categories of scenarios, by
performing the validity of the scenarios, plausible scenarios have been introduced as the most
probable one for the worn-out texture of Urmia.
Machine summary:
به همين منظور در اين پژوهش به دنبال پاسخگويي به پرسش هاي زير ميباشد: عوامل کليدي مؤثر بر بازآفريني بافت ناکارآمد و فرسوده شهر اروميه کدام اند؟ سناريوي مطلوب جهت بازآفريني بافت هاي ناکارآمد شهر اروميه چه سناريويي ميباشد؟ پيشينه پژوهش در اين راستا در رابطه با موضوع پژوهش در داخل و خارج از کشور پژوهش هاي متعددي انجام گرفته است که در ادامه به چند نمونه از آن ها اشاره شده است : روستا و همکاران (١٣٩٦) در مقاله اي با عنوان تحليل تاب آوري کالبدي در برابـر زلزلـه در بافـت فرسـوده شـهر مـرزي زاهدان دريافتند که عدم توانايي مالي ساکنان براي بهسازي و نوسازي ابنيه ، روند تخريبي بناهاي موجود در بافت فرسوده را در سال هاي اخير تشديد کرده ، که با توجه به زلزله خيز بودن منطقه ، ميبايست به ارتقاي شرايط کيفي سکونت در ايـن محدوده اقدام گردد.
با توجه به عوامل مطرح شده و بر اساس عوامل کليدي و پيشران هاي مطرح شده ، سه سـناريو طلايـي، باورکردني و فاجعه براي آينده بازآفريني بافت فرسوده شهر اروميه در اين محلات در نظر گرفته شده است .
ازاين رو در اين پژوهش سعي شده است تا با ترکيب نگرش سيستمي و با رويکرد آينده پژوهي، پيشران هاي کليـدي مؤثر بر بازآفريني بافت فرسوده شهر اروميه و سناريوهاي محتمل اين پيشران ها مورد شناسايي قرار گيرد تا درنهايـت بـا واکاوي و شناسايي اين عوامل کليدي، برنامه ريزي مسنجم و يکپارچه اي جهت احيا و ساماندهي اين محلات در محدوده موردمطالعه صورت بگيرد.