Abstract:
با بررسی کتب دینی به جرات میتوان اذعان نمود که دین اسلام برای تفکر، دانش، معرفت و آگاهی ارزش بسیار زیادی قائل است. این در حالی است که در عصرحاضر، دانش بهعنوان سرمایهای کلیدی در توسعه و رقابتپذیری مطرح شده است و مدیریت دانش بهعنوان راهکاری نوین و ضروری جهت افزایش بهرهوری معرفی شده است. اما این مفهوم بهظاهر جدید مدیریتی، 1400 سال پیش در قرآن و سایر کتب دینی مطرحشده و توسط نبیاکرم و ائمه اطهار به صراحت به آن اشاره شده است. با اندک جستجو در ادبیات پژوهش حوزهی «مدیریت دانش» درمییابیم؛ این مفهوم برخاسته از «تجارب و مطالعات کسب وکار» بوده و مملو از مفاهیم، مدلها، راهکارها، روشهای متنوع با هدف پیادهسازی اثربخش مدیریت دانش میباشد. اما با وجود کثرت اشارات تصریحی و تلویحی به دانش و حکمت در متون دینی مسلمانان، تاکنون این متون از منظر شناسایی سازههای مرتبط با مدیریت دانش مورد تحلیل قرار نگرفته است. لذا در این پژوهش با هدف «شناسایی مولفههای مدیریت دانش» و توسعه «چارچوب مدیریت دانش منتج از متون اسلامی [1]» از تحلیل محتوای کیفی حکمتهای گهربار مولای متقیان در نهجالبلاغه استفاده شده است. مولفههای اصلی شناساییشده منتج از این فرآیند به شش دستهی کلی طبقهبندی شدهاند: «شرایط علّی»، «پدیده مدیریت دانش از دیدگاه اسلام»، «شرایط زمینهای تسهیلکننده مدیریت دانش اسلامی»، «عوامل مداخلهگر فرآیند مدیریت دانش اسلامی»، «راهبردها و به روشهای توصیهشده جهت مدیریت دانش اسلامی» و «پیامدهای فردی و اجتماعی منتج از پیادهسازی مدیریت دانش اسلامی». در مرحلهی بعد، با استفاده از محاسبهی ضریب همبستگی مولفهها و زیرمولفهها «چارچوب مفهومی مدیریت دانش اسلامی» توسعه یافته است.
By examining the religious books of Muslims, it can be acknowledged that no religion as much as Islam does not value thinking and knowledge. However, in the present era, knowledge has been introduced as a key asset in development and competitiveness, and knowledge management has been introduced as a new and necessary solution to increase productivity. But this seemingly new managerial concept was introduced 1400 years ago in the Qur'an and other religious books and has been explicitly mentioned by the Holy Prophet and the Imams. The knowledge management literature review arises from "business experiences and studies" and despite the many explicit and implicit references to knowledge and wisdom in Muslim religious texts; these texts have not been analyzed in terms of identifying structures related to knowledge management. Therefore, in this study, to develop the "knowledge management framework derived from Islamic texts"; the qualitative content analysis of the "wisdom of Imam Ali in Nahj al-Balaghah has been used. The identified main components are classified into six general categories: "causal conditions", "knowledge phenomenon from the perspective of Islam", "contextual conditions", "interfering factors ", "strategies and best practices "and" Individual and social consequences resulting from the implementation of knowledge management "from an Islamic perspective. In the next stage, by calculating the correlation coefficient of components and sub-components, a "conceptual framework of Islamic knowledge management" has been developed.
Machine summary:
لذا در این پژوهش با هدف «شناسایی مؤلفه هـای مـدیریت دانش » و توسعه «چارچوب مدیریت دانش منتج از متون اسلامی ١» از تحلیل محتوای کیفـی حکمـت هـای گهربـار مولای متقیان در نهج البلاغه استفاده شده است .
مؤلفه های اصلی شناساییشده منتج از این فرآیند به شـش دسـته ی کلی طبقه بندی شده اند: «شرایط علی»، «پدیده مدیریت دانـش از دیـدگاه اسـلام »، «شـرایط زمینـه ای تسـهیل کننـده مدیریت دانش اسلامی»، «عوامل مداخله گر فرآیند مدیریت دانش اسلامی»، «راهبردها و به روش هـای توصـیه شـده جهت مدیریت دانش اسلامی» و «پیامدهای فردی و اجتماعی منـتج از پیـاده سـازی مـدیریت دانـش اسـلامی».
لذا، در این پژوهش ابتدا براسـاس ادبیات موجود مقوله های اولیه (ماتریس ساخت نایافته ) ایجادشده (رویکرد قیاس ) و با بررسی منـابع منتخب ، این ماتریس تکمیل و به روزآوری میشود (رویکرد استقرا) (الو و کاینگاس ، ٢٠٠٧) و در پایان با محاسبه ضریب همبستگی بین سازه ها، مؤلفـه هـا و زیرمؤلفـه هـا چـارچوب نهـایی مـدیریت دانش اسلامی توسعه داده شده است (صارمینیا، حسن زاده ، الهی و منتظر، ١٣٩٧).
شرایط علی بیرونی یا اجتماعی ١ ٤٨ حکمت گهربار (صفحات ٤٤٤ الی ٥٣٣) از کتاب نهج البلاغه ترجمه استاد محمد دشتی ٢ مفاهیم اولیه در شکل گیری نظریه در روش داده بنیان عبارتند از: شرایط علی، پدیده اصلی، شرایط زمینه های، عوامل مداخله گر، کنش ها و راهبردها و پیامدها (تبریزی، ١٣٩٣) که به عنوان اهداف پژوهش در این مطالعه مورد توجه قرار گرفته اند.