عیار عیار در ترازوی لفظ و معنی Literature and art

"(2) دکتر خانلری نظر مرحوم بهار را در مورد اصل‌ کلمهء«عیار»با ذکر شواهدی مورد تأیید قرار داده، معتقدند که چون عیاری در متون مربوط به آن با جوانمردی یکی دانسته شده و اگر این لفظ را عربی‌ بدانیم هیچگونه ارتباط معنایی با جوانمردی ندارد، بنابراین اصل کلمهء عیار باید فارسی باشد و به‌ کلمه‌ای مربوط شود که در معنای جوانمردی و عیاری باشد. در مورد سخن مرحوم خانلری که گفته‌اند«بعید به‌ نظر می‌رسد که شاعر دلبر خود را با صفتی که معنی‌ بسیار دونده و مانند آن داشته باشد،وصف کند» نیز باید گفت که ظاهرا شاعران به دلیل اینکه«عیار» معنی چابک و چالاک و زیرک داشته است آن را در وصف محبوب خود به کار برده‌اند و شاید محبوب‌ عیار در نظر این عده کسی بوده که بسیار در خاطر آنها آمد و شد داشته و همواره از پیش چشم و خاطر ایشان با چالاکی و زیرکی عیارگونه می‌گریخته‌ است و به تحقیق به همین سبب بوده است که تعبیر «دلبر عیار»را بسیار به کار برده‌اند: پنداری تبخالهء خردک بدمیده است‌ بر گرد عقیق دو لب دلبر عیار (منوچهری) خامی و ساده‌دلی شیوهء جانبازان نیست‌ خبری از بر آن دلبر عیار بیار (حافظ) عیار یار دلبری با غمزه و جان دلبری‌ در سحر همچون سامری در لطف چون حور و پری (سنایی) اما در مورد اینکه گفته‌اند معنی لغوی این کلمه با رفتار و منش عیاران و جوانمردان چندان تناسب و همخوانی ندارد،لازم به توضیح است که نام«عیار» را اعراب و مخصوصا وابستگان به دربار خلفای‌ عباسی بر عیاران نهاده‌اند."