Abstract:
استاد محمود شِهابی خراسانی (1282ـ1365ش) استاد ممتاز دانشگاه تهران بودند که از سال 1313 همزمان با تأسیس دانشکده معقول و منقول، همکاری خود را با دانشگاه تهران آغاز نمودند. از ایشان، آثار و تألیفات متعدّدی به جا مانده که مهمترین آنها عبارتند از: ادوار فقه، تقریرات اصول، قواعد فقه، رهبر خِرد، رساله بود و نِمود. نگارنده، به پاس تجلیل از مقام علمی استاد شهابی، مقدّمه مقاله را به ذکر مختصری از زندگینامه استاد ـ که حکایت ظواهری از دوران کودکی تا پایان عمر استاد است ـ ، اختصاص داده سپس کتابشناسی آثار ایشان، به شکل نسبتاً جامع، به رشته تحریر در آمده است. در این کتابشناسی موضوعی توصیفی، ـ که به نوعی اشاره‌ای به حیات علمی ایشان نیز می‌باشد،ـ پس از بررسی یا تورُّق تألیفات استاد فقید محمود شِهابی، آثار و نگاشته‌های ایشان، در 7 موضوع و 54 اثر، معرّفی و توصیف شده است. آثار توصیف شده ذیل هر موضوع، به شیوه زیر دسته‌بندی شده است: الف) آثار چاپی؛ ب) آثار خطّی. در داده‌های کتابشناسیِ کتب چاپ شده، ترتیب ذکر اطّلاعات، نوعاً به شرح زیر است: عنوان اثر، پدیدآورنده (مؤلّف، مترجم، مصحّح و...)، تعداد جلد، محلّ انتشار، نام انتشارات، سال انتشار، نوبت چاپ، تعداد صفحه. در این مقاله، کتب مستقلّ فقهی و اصولی (ادوار فقه، تقریرات اصول، دو رساله، قواعد فقه)، با توضیح بیشتری، توصیف شده است.
Machine summary:
٣ـ در اينجا مناسب است آثار و تأليفات و نگاشته هاي ايشان ، بر اساس موضوع ، به شرح زير دسته بندي و توصيف گردد تا مطالعه و تحقيق ، بر اساس نظم منطقي باشد: قرآن ، علوم قرآن و حديث ؛ سيره معصومين و سرگذشت نامه ها؛ فقه ، اصول فقه و حقوق ؛ فلسفه و منطق ؛ عقايد، کلام ، عرفان ، فرق و مذاهب ، دين اسلام ؛ زبان و ادب فارسي و عربي .
(قمي ، ١٣٢٧، مقدمه ، صفحه «ج ») ب ) آثار خطي ١٢- مسرح الفؤاد في ترجمۀ السيد الداماد اين رساله عربي در باره زندگينامه ميرداماد است که در سال ١٣١٢ به رشته تحرير در آمده و بنا به نوشته استاد شهابي ، ناتمام مي باشد.
» استاد شهابي ، در مقدمه کتاب ـ که به تاريخ ١٠ مهر ١٣٢٣ نوشته شده ـ، مي نويسد: از آن جايي که سرفصل و منبع درسي درس فقه در دانشکده حقوق دانشگاه تهران ، قسمت عقود از کتاب شرايع ، مي باشد، فلذا نگارش و چاپ مبحث عقود، بر ساير مباحث ، مقدم داشته شد.
کتاب فوق با تقريظ استاد محمود شهابي خراساني و آيت الله خليل کمره اي ، به زبان فارسي در سال ١٣٤١ هجري خورشيدي چاپ شده است و نسخه هايي از آن در کتابخانه مرکزي آستان قدس رضوي موجود است .
زنده ياد استاد شهابي ، مطلبي در باره تاريخ حدوث علم اصول فقه و سير تحول اصول فقه ، به زبان عربي ، در ١٢ صفحه ، در سال ١٣٦٨ قمري نوشته اند که به عنوان مقدمه در جلد اول کتاب فوائدالاصول چاپ شده است .
(
, 
, 
)
