Abstract:
بر اساس آموزههای قران کریم خلقت انسان توام با کرامت و شرافتی است که خدای متعال به خویش تبریک گفته است. این کرامت از سویی نسبت بهتمامی انسانها بوده و برتری او را به منصه ظهور میرساند و بخشی با عنایت الهی و در پرتو مجاهدتهای علمی و عملی و در سایهسار ایمان و تقوای الهی نصیب عدهای از انسانهای الهی گشته برتری آنها برسائرین از موجودات را نشان میدهد. در این امر چه از سوی قران کریم و روایات معصومین علیهمالسلام و چه سخنان عرفای بالله که برخاسته از وحی الهی میباشد میتوان به بخشی از این کرامات اشاره نمود. از مهمترین یافتههای مقاله حاضر که تلاش گشت تا به برخی از این کرامتها در قالب کرامتهای ذاتی و اکتسابی و همچنین موهبتی بپردازد مواردی مانند نعمت عقل، خلافت الهی، محل تجلی الهی، تعلیم اسماء الهی و محل فیض الهی است که به روش توصیفی تحلیلی بررسی شده است.
Machine summary:
پرسش اصلی این مقاله این است که مهمترین وجوه کرامت و فضیلت انسان از منظر قران و عرفان چه میباشد؟ از مهمترین منابعی که در این موضوع میتوان یاد کرد تفسیر المیزان، نمونه، مجمع البیان، تفسیر موضوعی آیت الله جوادی آملی ذیل آیات کرامت انسانی، الفتوحات ابن عربی، مصباح الهدایه و شرح دعای سحر امام خمینی و مقالاتی مانند نگرش اسلامی به کرامت انسانی، اثر اسماعیل رحیمی نژاد، نشریه معرفت حقوقی، کرامت انسانی در پرتو قرآن و روایات، اثرمصطفی سلیمی زارع و کاظم قاضی زاده و همچنین کرامت انسان در سیرة امام رضا (ع) اثر محسن نورایی و حدیثه سلیمانی از دانشگاه مازندران را میتوان نام برد که هریک سعی نمودند به برخی از کرامتها اساره نمایند اما این اثر توانست تا به وجوه انواع کرامتها در دو جنبه مادی و معنوی و تقسیم آن به کرامت ذاتی، اکتسابی، ملکوتی و طبیعی، دیدگاههای قران و برخی عرفای اسلام را تبیین نماید.
(جوادی آملی، 1390/14 ص 327) به نظر میرسد در کنار سائر اقسام کرامت که در مورد انسانها بیان میگردد شکلی دیگر از کرامت نیز وجود دارد که میتوان از آن به کرامت موهبتی نام برد؛ یعنی از سوی خدای متعال به خواص از بندگان خویش همانند انبیاء و ائمه علیهم السیلام اعطاء میشود؛ مانند مقام خلافت و تعلیم اسماء الهی که در ادامه به تبیین آن اشاره خواهد شد.