Abstract:
امام رضا(ع) در دورۀ خاصی از نظر فکری و اجتماعی به‌سر می‌بردند. ایشان تحت شرایطی پیشنهاد منصب ولایت‌عهدی از طرف مامون را می‌پذیرند و سعی دارند جامعه را با راهبردهایی منطقی در مسیر حقیقی دین اسلام هدایت کنند. هدف اصلی این مقاله این است که چهارچوب تحلیلی چهارمرحله‌ای اسپرینگز بر راهبردهای امام رضا(ع) در آن دوره برای هدایت مردم و تمشیت امور را بازسازی کند. بر این اساس، ابتدا به ارزیابی و چشم‌انداز ایشان از مشکلات و وضعیت آن روز جامعۀ اسلامی می‌پردازد. سپس بی‌نظمی و ناهنجاری‌های جامعه را از نظر آن امام ریشه‌یابی می‌کند. همچنین جامعۀ مطلوب و راه حل امام رضا(ع) برای رسیدن به آن را مطالعه می‌کند. از نظر امام رضا(ع) مهم‌ترین مشکل و بی‌نظمی آن روز جامعه اسلامی، انحراف در وجوه گوناگون از دین اسلام است. ایشان راه حل مشکلات را پیاده کردن یک ساختار اجتماعی و سیاسی خاص در چهارچوب اسلام می‌داند که در قالب امروزی آن ایجاد نوعی حکمرانی مطلوب است. البته ایشان قبل از ولایت‌عهدی، بیشتر حوزۀ اجتماعی حکمرانی را دنبال و پس از آن به تمام ابعاد توجه می‌کند. تحقق این حکمرانی هم در قالب گفت‌وگو در تمام ارکان اجتماعی است. آن امام بزرگوار از این طریق و با اعتماد، همبستگی و مشارکت اجتماعی و به‌عبارتی با ایجاد سرمایۀ اجتماعی بسیاری از اهداف خود را تحقق می‌بخشد
Imam Rida (as) lived in a special period in terms of intellectual and social. Under certain conditions, he accepted the offer of a guardianship position from Maʾmun and tried to lead the society with logical strategies in the true path of Islam. The main purpose of this article is to reconstruct the four-stage analytical framework of Springs on the strategies of Imam Rida (as) in that period to guide the people and manage affairs. Accordingly, this study first evaluates and perspectives on the problems and situation of the Islamic society at that time then finds the irregularities and anomalies of the society from the Imam's point of view. It also studies the desired society and the solution of Imam Rida (as) to achieve it. According to Imam Rida (as), the most important problem and disorder of that period of the Islamic society is the deviation from the Islamic religion in various aspects. He considers the solution to the problems to be the implementation of a special social and political structure within the framework of Islam, which in its current form is the creation of a kind of desirable governance. Of course, before accepting the governorship, he follows up most of the social spheres of governance and then pays attention to all aspects. The realization of this governance is also in the form of dialogue in all social pillars. In this way, the great Imam achieves many of his goals through trust, solidarity and social participation, in other words, by creating social capital.
Machine summary:
با توجـه بـه شـرايط جامعـه در پيشـرفت زمينه هـاي فلسـفي و فکـري و نيـز وجـود انـواع انحرافـات ، امام رضا (علیه السلام) بـراي ايجـاد جامعـه اي توحيدمحـور و از بيـن بـردن انحرافـات چـه در دورٔە قبـل و چــه در دورٔە پــس از ولايت عهــدي بــه ايجــاد نوعــي ســاختار اجتماعــي و سياســي (حکمراني ) مي انديشـند کـه ايـن حکمرانـي در دورٔە قبـل از ولايت عهـدي بيشـتر جنبـۀ اجتماعـي و پـس از آن بـه تمامـي جنبه هـا سـرايت ميکنـد.
بنابرايـن مسـئلۀ اصلـي ايـن تحقيـق ايـن اسـت کـه راهبـرد اصلـي امام رضا (علیه السلام) بـراي غلبـه بــر انحرافــات در جامعــۀ اســلامي بــر چــه اساســي شــکل ميگيــرد؟ يافته هــاي ايــن مقالــه نشــان مي دهدکــه راهبــرد امام رضا (علیه السلام) بــراي غلبــه بــر انحرافــات موجــود بــر پايــه نوعــي سـاختار اجتماعـي و سياسـي (حکمراني ) شـکل ميگيـرد کـه بـا گفت وگـو بيـن ارکان گوناگـون اجتماعـي و ايجـاد سـرمايۀ اجتماعـي در جامعـه سـامان دهي مي شـود.
مي تـوان گفـت از نظـر امام رضا (علیه السلام) مهم ترين مشـکل جامعـه در ايـن دوره ، انحـراف از حقيقت اسـلام اسـت و بـراي حـل ايـن مسـئه يـک سـاختار اجتماعـي و سياسـي مطلـوب بـا يـک ماهيت هدفمنـد و راهبـردي در نظـر ميگيرنـد و از لحـاظ ماهـوي بـر ايـن اصـل کلـي تاکيـد دارنـد کـه کاربسـت حقيقـي سياسـت اسـلامي تاميـن سـعادت جامعـه و افـراد اسـت .
امام رضا (علیه السلام) عـلاوه بـر تبييـن معـارف حقيقـي اسـلام در تعامـلات بيـن مـردم بـا يکديگـر و در عرصـۀ اجتماعـي بـر اصولـي تاکيـد دارنـد کـه ايـن اصـول بـه تحکيـم و ثبــات اجتماعــي در جامعــه اســلامي منجــر شــود.
(
, 
, 
)
