Abstract:
با توجه به این که کتاب تاریخ ایرانشناسی در روسیه یکی از تازهترین آثار در قلمرومطالعات ایرانشناسی در روسیه است، انتظار میرفت نویسنده با رویکردی تحلیلی به نقد دستاوردهای ایرانشناسان روسی بپردازد؛ بهویژه اینکه روسها در دوره حاکمیت کمونیزم در راستای برنامهها و سیاستهای حزب حاکم شوروی اهمیت ویژهای برای مطالعات ایرانشناسی قائل بودند. زیرا دوره حاکمیت شوروی مطالعات ایرانشناسی برمبنای سیر نظریه تکخطی تاریخی و اثبات دترمنیسم تاریخی قرار داشت.این آثار تاثیر زیادی بر فضای فکری، سیاسی و اجتماعی ایرانی دهههای اخیر داشت. در نتیجه نقد کارنامه روسها در این زمینه میتوانست دریچهای جدید در زمینه ایرانشناسی پیش روی مخاطبان قرار دهد، در حالی که در کتاب مورد بررسی، گزارشی کوتاه و شتابزده از روند ایرانشناسی در تاریخ سیصد ساله این دانش در روسیه را ارائه داده است. یکی از مهمترین دلایل پراکندگی مطالب کتاب، انتخاب عنوانهای کلی پژوهش حاضر است. در نتیجه شاخصهای مورد بررسی نویسنده، گستره وسیعی از مطالب و موضوعات در زمینه ایرانشناسی در روسیه را در بر گرفته است. شاخصهای مورد بررسی کتاب حاضر در قلمرو پژوهشهای دانشنامهای قرار میگیرد. مقاله حاضر میکوشد تا با روش تحلیل محتوا و نقد علمی، موضوعات و شاخصهای کتاب حاضر را مورد نقد و تحلیل قرار دهد.
Given that the book “The History of Iranian Studies in Russia” is one of the most recent works in the field of Iranian studies in Russia, the author was expected to critique the achievements of Russian Iranologists with an analytical approach; especially for the fact that, during the communist era, the Russians attached special importance to Iranian studies in line with the plans and policies of the ruling Soviet party. Because in the Soviet period, Iranian studies were based on the course of historical one-line theory and the proof of historical determinism. These works had a great impact on the intellectual, political, and social atmosphere of Iran in recent decades. As a result, the critique of the Russians' record in this field could have opened new perspectives in the field of Iranian studies (Iranology), while the book under review provides a brief and hasty record of the trend of Iranology in the three-hundred-year history of this science in Russia. One of the most important reasons for the dispersion of the book’s contents was to choose a general title for the present study. So, the indicators studied by the author cover a wide range of topics and contents in the field of Iranian studies in Russia. The indicators studied in the present book should be included in the scope of encyclopedia research. The present article tries to critique and analyze the topics and indicators of the present book by the method of content analysis and scientific critique.
Machine summary:
پژوهش نامۀ انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ماه نامة علمي (مقالة علمی ـ پژوهشي)، سال 21، شمارة 12، اسفند 1400، 73 - 92 نقد کتاب تاریخ ایران شناسی در روسیه عباس پناهي 1 چكيده باتوجه به این که کتاب تاریخ ایران شناسی در روسیه یکی از تازه ترین آثار در قلمرو مطالعات ایران شناسی در روسیه است، انتظار می رفت نویسنده با رویکردی تحلیلی به نقد دستاوردهای ایران شناسان روسی بپردازد؛ به ویژه این که روس ها در دورۀ حاکمیت کمونیسم درجهت برنامه ها و سیاست های حزب حاکم شوروی اهمیت ویژه ای برای مطالعات ایران شناسی قائل بودند، زیرا دورۀ حاکمیت شوروی مطالعات ایران شناسی برمبنای سیر نظریۀ تک خطی تاریخی و اثبات دترمنیسم تاریخی قرار داشت.
درنتیجه، نقد کارنامۀ روس ها در این زمینه می توانست دریچه ای جدید در زمینۀ ایران شناسی پیش روی مخاطبان قرار دهد، درحالی که در کتاب موردبررسی گزارشی کوتاه و شتاب زده از روند ایران شناسی در تاریخ سی صدسالۀ این دانش در روسیه را ارائه داده است.
درحالی که پیش از این اثر چند پژوهش دربارۀ تاریخ مطالعات ایران شناسی توسط پژوهش گران ایرانی و روسی منتشر شده است و این آثار تاحدودی به سیر تاریخی، کمیت، و کیفیت مطالعات ایران شناسی و سایر موضوعات موردبررسی ایران شناسان روسیه از دورۀ تزاری تا عصر حاضر اشاره کرده اند، در کتاب حاضر به این موضوعات اشاره نشده است.