Abstract:
یکی از مواردی که در زندگی بشر نقش مهمی را ایفا می کند بیان است. از اقسام بیان،
بیان گفتاری است که اگر از بین برود زندگی تعطیل می شود. یکی از مهمترین آسیب
های بیان گفتاری، جرم قذف است که فراوان ترین جرائم در حقوق اسلامی به بیان
گفتاری مرتبط می شود. برای مرتکبین جرم قذف، مجازاتهای متعدد و خوار کننده
ای در نظر گرفته شده است.یکی از مسائلی که در بحث قذف مطرح می باشد نقش
اجمال و تعیین در تحقق جرم قذف است که بین فقها اختلاف است. عده ای از فقها،
در صورت اجمال قذف با اجتماع همه اطراف، حد قذف را ثابت دانسته اند؛ به دلیل
اینکه وقتی همه اطراف مطالبه کنند تفصیلا می دانیم مستحق بین مجتمعین است.
بنابراین علم اجمالی تبدیل به علم تفصیلی می شود. در مقابل فقهای بزرگی از جمله
صاحب جواهر و محقق قائلند که قذف ثابت نمی شود؛ به خاطر اینکه مقذوف باید از
ابتدا مشخص باشد تا قذف محقق شود. با توجه به اهمیت موضوع در این مقاله در
صدد هستیم تا با الهام از نظرات فقها، حقوقدانان و اصولیین در علم اجمالی به بررسی
دقیق تر این موضوع بپردازیم.
Machine summary:
مصاديق ديگري براي اين بحث پيدا کرد که همين حکم را پيدا مي کند مثل اينکه کسي چند نفر يا دو نفر لا علي التعيين نسبت زنا دهد و بگويد «احدکما زان » فقها در جايي که قذف اجمال داشته باشد مثل اينکه شخصي به ديگري بگويد: «ولدت من الزنا» اقوالي را فرموده اند: فقهايي همچون شيخ مفيد، ابن براج و علامه حلي قائلند در اين مورد فقط قذف مادر محقق مي شود؛ به خاطر اينکه ولادت اختصاص به مادر دارد؛ علاوه بر اينکه فعل «ولدت » با حرف جر متعدي مي شود که ظهور در قذف مادر دارد.
قول هشتم : نظر صاحب جواهر اين است که قذف محقق نمي شود نه براي مواجه ؛ به خاطر اينکه چيزي به او نسبت داده نمي شود و نه براي مادر چون احتمال دارد پدر مورد قذف واقع شده باشد؛ بنابراين با وجود تعدد احتمالات در لفظ نسبت به هر يک از پدر يا مادر شبهه پيش مي آيد، که الحدود تدرء بالشبهات ؛ به خاطر اينکه مستحق بايد مطالبه کند و با مشتبه شدن مقذوف مثل اين است که مستحق معلوم نباشد.
برخي از فقهاي ديگر در اين مورد فرموده اند اگر هر دو اجتماع کنند در اقامه ي دعوي حد قذف ثابت مي شود؛ به جهت اينکه علم اجمالي تبديل به علم تفصيلي مي شود مثل دو ظرفي که اجمالا مي دانيم نجاست در يکي از اين دو ظرف افتاده اما تفصيلا نمي دانيم .