Abstract:
تردیدی نیست که ائمه (ع) از انسانهای کامل بوده و هدایت سایر انسانها را به عهده داشته و دارند. هدایت انسانها توسط معصومین( ع)، نیازمند ابزاری مناسب همچون، استفاده از براهین و استدلالهای منطقی و عقلی دارد.
در این پژوهش ضمن معرفی منابع معرفتی انسان(حس و عقل)، برخورداری انسان از قوه عاقله و مفکره و نیز ناکافی بودن شناخت این قوه بدلیل محدودیت و وقوع خطاء در آن، مورد بررسی قرار گرفته است. براین اساس، معصوم(ع) ضمن قبول حجیت تفکر انسان، آن را کامل و بدون نقص ندانسته و از طرفی آن را بطور کامل غلط نمیپندارد و لذا معصوم (ع) از اقامه استدلال عقلی در جهت هدایت و القاء پیام خود به انسان استفاده نموده است. در نهایت با توجه به اینکه تحقق هدایت و کمال انسان بدون مساعدت هدایتگران الهی مقدور نیست.معصوم(ع) با توجه به این بستر، به حکم عقل، از برهان و استدلال در پیگیری اهداف هدایتی خود در مواجهه با انسان ، استفاده کرده است.
Machine summary:
براين اساس ، معصوم (ع ) ضمن قبول حجيت تفکـر انسـان ، آن را کامـل و بدون نقص ندانسته و از طرفي آن را بطور کامل غلط نمي پندارد و لذا معصوم (ع ) از اقامه استدلال عقلي در جهت هدايت و القاء پيام خود به انسان استفاده نموده است .
با توجه به وظيفه هدايتي معصوم (ع ) در جامعه ايشان هدايت انسان ها را بطـور مرسـوم و متعارف با استفاده از ابزار استدلال انجام ميدهد، هر چنـد ممکـن هسـت معصـوم (ع ) بـه علت توانايي جايگاه خـود روش غيرمتعـارف را نيـز بکـار گيرد.
آنچـه در ايـن مقالـه مـورد بررسي قرار ميگيرد اشاره بدين نکته هست ؛ آيـا معصـوم (ع ) در اسـتدلال هاي خـود پـيش فرضهاي خاص به استدلال را رعايت نموده است ؟ اين مقاله در صدد هست با بررسي موارد شکل گيري اسـتدلال معصـوم (ع )، شـرايط و چگـونگي بکـار گيـري اسـتدلال را در طريـق هدايت را بيابد.
مفسران در تفسير اين آيۀ به نکاتي اشاره نموده اند که دلالت بر وجود شـناخت حسـي و شناخت عقلي براي انسان دارد: ١- خداوند نعمت سمع را براي شنيدن ، نعمت ابصار را براي ديـدن و نعمـت افئـده و قلوب را براي تعقل به انسان عطا فرموده است (فيض کاشاني؛ ج ۴، ص ۱۵۴).
در اين روايت معصوم (ع ) ضمن بيان اينکه انسان داراي درک و فهم است ، ابزار انتقال علم و درک خود را به ديگـران بـه وسـيله سخن گفتن را نيز دارا ميباشد.
با بررسي تعامل معصوم (ع ) با مردم و بهره برداري از استدلال ؛ خـود مبيـين ايـن اسـت که بنحوي تفکر و تعقل مـردم از سـوي معصـوم (ع ) قابـل قبـول و حجيـت آن مـورد تاييـد ميباشد.