Abstract:
تعارض و اختلاف احادیث به معنای ناسازگاری در مفاد و مدلول دو یا چند حدیث است. بحث رفع تعارض و اختلاف احادیث ـ به جز موارد اندک ـ به فهم و منظورشناسی حدیث مربوط می‌شود نه به نقد و پاک‌سازی و تشخیص حدیث معتبر از نامعتبر. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به واکاوی روش‌های رفع تعارض اخبار در دیدگاه شیخ انصاری پرداخته و به این نتیجه رسیده است که: شیخ اعظم، برای رفع تعارض اخبار از سه روش جمع، ترجیح و تخییر ـ با حفظ ترتیب یاد شده ـ استفاده می‌کند بدین صورت که جمع عرفی را بر اجرای قواعد ترجیح مقدّم می‌دارد و اگر جمع و سازگارسازی عرفی امکان نداشته باشد برای ترجیح یکی از دو خبر متعارض بر دیگری به سراغ مرجّحات می‌رود و چنانچه ترجیحی در میان نباشد، نوبت به تخییر می‌رسد و یکی از دو خبر متعارض را برمی‌گزیند. حمل عام بر خاص، حمل مطلق بر مقید، حکومت و ورود، حمل صیغه امر بر استحباب، حمل صیغه نهی بر کراهت، حمل بر زمان خاص و حمل بر تقیه از شایع‌ترین روش‌های جمع بین روایات متعارض در نگاه شیخ انصاری می‌باشد
Conflict and difference of hadiths means inconsistency in content and reasoning of two or more hadiths. The issue of resolving the conflict and difference of hadiths, except in a few cases, is related to the understanding and knowing the purpose of the hadith, not to the critique, purification, and distinction of the valid hadith from the invalid one. The present research has investigated the methods of resolving the news conflict in viewpoint of Sheikh Ansari in a descriptive-analytical method and has concluded that: The Grand Sheikh uses the three methods of addition, preference, and selection - maintaining the mentioned order - in order to resolve the news conflict - in such a way that the customary addition takes precedence over implementation of preference rules, and if customary adaptation and addition is not possible, he refers to the preferences in order to prefer one of the two conflicting news over another and if there is no preference, it is time to select and he selects one of the two conflicting news. Accepting the generality over specific, absolute over constrained, government and entry, accepting the command over recommended one, prohibition to forbid, specific time and taqiyyah (hide and on-time action) are the most common methods of addition between conflicting narrations in the viewpoing of Sheikh Ansari.
Machine summary:
۱- روش جمع روش جمــع و ايجــاد همــاهنگي و ســازش بــين اخبــار متنــافي بــين عالمــان و حديث پژوهان به حدي مشهور است که به صورت قاعده «الجمع مهما أمکن أولـي مـن الطرح » در آمده است ، حت ي برخي مانند ابـن ابـي جمهـور احسـائي ، نويسـنده کتـاب «عوالي اللئالي » آن را اجماعي دانسته اند (ابن أبي جمهور أحسـائي ، ۱۴۰۵: ۱۳۶/۴؛ و نيـز ر ک: انصاري ، ۱۴۲۸ :(الف )، ۱۹/۴؛ مظفر، ۱۳۷۰: ۲۲۷/۲) همان گونه که شيخ اعظم تصريح نموده و ادله اي نيز بر آن اقامه کرده است ، منظور از جمــع در ايــن قاعــده ، جمــع مقبــول ٢ مي باشــد (انصــاري ، ۱۴۲۸ :(الــف )، ۲۰/۴-۳۰) ١.
ايشان پس از تقسيم اخبار بـه سـه گـروه ، بـه گونـۀ حمـل عـام بـر خـاص بـين آنهـا سازگاري ايجاد کرده است ؛ وي در اين باره ميگويد: «در اين هنگام چاره اي جز جمع نيست ، پس اخراج درهم و دينارهـا لازم اسـت زيـرا طبق دو وجه اخير خارج مي شوند پس زماني که آن دو از عام خارج شوند، عام نسبت به غير آن دو در عمومش باقي است و تخصيص به مطلق جنس طلا و نقره با اين عام معارضه مي کند پس چاره اي نيست به جز جمع بين آن دو بدين صورت کـه عـام بـر خاص حمل شود» (انصاري ، ۱۴۲۸ :(الف )، ۱۰۸/۴).
(
, 
, 
)
