Abstract:
مرزها پیوسته محل کشمکش و درگیری بین دولتها بوده است. علت این امر رابطه تنگاتنگ بین مرز و حاکمیت دولتهاست. تعیین خط مرز بین کشورها یکی از مهمترین مسائلی بشمار میرود که نمیتوان با جنگ و خونریزی حل کرد. تعیین خط مرزی بین کشورها ازیکطرف عاملی اصلی صلح و از طرف دیگر نشانگر استقلال کشورها میباشد. این دو عامل به دنبال خود، فضایی را به وجود میآورند که در آن امنیت حکمفرما است. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی انجامگرفته است که بامطالعه اسناد و معاهدات ایران با اتحاد جماهیر شوروی سابق، رویه عملی دولتها و آرای دیوان بینالمللی دادگستری به مقایسه تحلیلی مفاد این اسناد و نقاط قوت و ضعف هر یک پرداختهشده است. یافتههای بهدستآمده نشان میدهد که در فقدان توافق بین طرفین در خصوص تعیین خط مرزی بر روی تأسیسات احداثی بر روی رودخانههای مرزی راحل این است که بهصورت عمودی خط مرز بر روی مسیر آب ادامه یابد. این راحل، با این نظریه کلی که مرز خط تفکیک و تقسیم مناطق حاکمیت کشورها را نهتنها در سطح زمین، بلکه در بستر و در سطوح هوایی را نشان میدهد، انطباق دارد. علاوه بر این، راهحل مذکور متشکل از تعمیم عمودی خط مرزی بر آبراهها، از مشکلاتی که ممکن است از دو مرز متفاوت در نقشههای هندسی، واقع در مجاورت یکدیگر ایجاد شوند، جلوگیری میکند. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که در رابطه با نحوه تعیین خط مرز بر روی پلهای احداثشده بر روی رودخانه ارس که محقق با استفاده از رویههای بینالمللی و عرفهای موجود نسبت به رفع اختلاف در خصوص نحوه تحدید حدود مرز بر روی پلهای مرزی بر روی رودخانه ارس پرداخته است برابر پیشنهاد این تحقیق خط مرزی روی پل نسبت به پل قدیمی جلفا به میزان 13/44 متر به نفع ایران اسلامی تغییرمییابد.
Borders have been a constant source of conflict between governments. The reason for this is the close relationship between the border and the sovereignty of states. The demarcation of the border between neighboring countries is one of the most important issues that does not seem to be solved by war and bloodshed. They say that security is the rule. This research has been done using a descriptive-analytical method. By studying Iran's documents and treaties with the former Soviet Union, the practical practice of governments and the rulings of the International Court of Justice, an analytical comparison of the provisions of these documents and their strengths and weaknesses have been done. The findings show that in the absence of agreement between the parties regarding the demarcation of the border line on the installed facilities on the Rahel Border Rivers, it is that the border line continues vertically on the waterway. This is consistent with the general theory that the boundary separates the sovereignty of countries not only on the ground but also on the bed and at the air. In addition, the solution, consisting of the vertical extension of the boundary line on waterways, avoids problems that may arise from two different boundaries in adjacent geometric maps. The results of the present study indicate that the researcher has used international procedures and existing customs to resolve the dispute over how to delimit the border on the border bridges on the Aras River. According to the proposal of this research, the border line on the bridge compared to the old Jolfa Bridge will be changed by 44.13 meters in favor of Islamic Iran.
Machine summary:
طبق آئين نامه تحديد حدود، خط مرز بين ايـران و اتحـاد جمـاهير شـوروي سابق بر روي پل ها در مکان هاي که رودخانه يک شاخه بوده عميـق ترين مجـراي رودخانـه بوده و بر اساس آن خط مرز روي پل ها تعيين شـده اسـت ولـي در مکان هـاي کـه رودخانـه داراي چندين شاخه بوده و تأسيساتي (پل ها) در ايـن محـل احداث شـده باشـد روش تعيـين خط مرز بر روي پل منشأ اختلاف ميباشد که هرکدام از دولت ها با تفسـير خـود، خواهـان تعيين مرز روي رودخانه ميشـوند و گـاهي اخـتلاف بـه حـدي ميرسـد کـه اگـر چنانچـه موضوع به روش حقوقي حل وفصل نشود منجر به درگيري نظامي ميشـود و نحـوه تحديـد حدود مرز بر روي تأسيسات احداثي بر روي رودخانـه مـرزي ارس همـواره منشـأ اخـتلاف بوده است .
در خصوص تحديد حدود و تعيين دقيق مـرز بـر روي ارس ، بعـد از عهدنامـه ترکمانچـاي، طـرفين بنـا بـه دلايـل زيـر تحديـد حـدود مجـدد و تعيـين دقيـق خـط مـرزي را بـه موجب موافقت نامه ١٣٣٣ شمسي لازم شمردند: در عهدنامه و پروتکل ١٨٢٩ بين ايران و شوروي سابق وسط آب رودخانه ، صرفا به مجراي ارس به عنوان خط سرحدي دو کشور اشاره شده بود و اين موضوع سبب ايجاد ابهامـاتي در بعضي مناطق مرزي شده بود؛ رو به روي قلعه عباس آباد، اراضي که در ساحل راسـت ارس قرارگرفته و به موجب عهدنامـه و پروتکـل ١٨٢٩ در خـاک روسـيه قـرار داشـته ، بـر اسـاس موافقت نامه ١٣٣٣ به ايران واگذار گرديد و تحديد حدود و تعيين مرز در ارس در محدوده ايـن قلعـه ضـروري تشـخيص داده شـد.