Abstract:
محیط زندگی بشر که روابط انسانی در آن شکل میگیرد، از عوامل تأثیرگذاری است که به لحاظ برخورداری از ویژگیهای خاص در نحوه زندگی بشر از اهمیت به سزایی برخوردار است و میتوان گفت که مدیریت محیط، مؤثرترین روش برای رسیدن به موفقیت سازمانی است. لذا در ادامه به بیان الگویی سه مرحلهای برای مدیریت محیط به نحو مطلوب و راهکارهای اجرایی میپردازیم که برخاسته از آموزههای قرآنی میباشد؛ چرا که به اعتقاد ما، قرآن برنامهای کامل برای زندگی بشر است و اهمیت والایی در تبیین این عامل موفقیت دارد. این الگو شامل سه مرحلۀ انتخاب محیط، اصلاح و مراقبت از محیط و گسترش محیط میباشد. در مرحله اول، مدیر سعی میکند اجزای محیط را به بهترین نحو چینش نماید تا محیطی سالم ایجاد گردد. حال اگر این کار به درستی انجام نشد، مدیر تلاش خود را بر اصلاح آن متمرکز میکند و پس از آن به دنبال حفظ محیط سالم خود میباشد و در پایان پس از ثبات محیط، مدیر یک گام فراتر برمیدارد و سعی میکند تا محیط مناسب خود را گسترش دهد تا دیگر سازمانها نیز در این فضای مناسب ادامه مسیر دهند.
The human living environment in which human relationships are formed is one of the influential factors that is very important in terms of having special characteristics in human life and it can be said that environmental management is the most effective way to achieve organizational success. Therefore, we will express a three-step model in the following, for managing the environment in a desirable way and executive strategies that are based on Quranic doctrines, because we believe that the Qur'an is a complete plan for human life and has a high importance to this factor of success. This model consists of three stages: environment selection, reformation and protection of the environment (space, area) and expanding the environment, in the first step, the manager tries to arrange the parts of the environment in the best way to create a healthy environment, but if this is not done properly, the manager focuses his efforts on reforming it and then seeks to maintain his healthy environment (space) and at the end after the stability of the environment, the manager takes a step further and tries to expand his suitable environment, so that other organizations can continue in this appropriate space.
Machine summary:
نمونههای متعددی از آموزههای دینی و قرآنی وجود دارد که اهمیت انتخاب افراد را میتوان از آن برداشت نمود؛ برای نمونه، خداوند در قرآن کریم در داستان حضرت موسی( در به کارگیری برادرش هارون( این گونه بیان میدارد: «و از خانوادهام دستیاری برایم قرار ده (29) هارون برادرم را (30) و به وسیلۀ او نیرومندیام را تقویت کن (31) و او را در کارم شریک گردان (32) تا تو را [در میان مشرکان از پندارِ شریک داشتن] به شدت پاک و مبرّا بداریم (33) و بسیار یادت باشیم (34)» (طه/ 29ـ34).
بنابراین بر اساس آموزههای قرآنی میتوان این گزاره مدیریتی را مطرح کرد: از آنجایی که خدا هیچ کس را جز به اندازه تواناییاش تکلیف نمیکند، مدیران نیز باید وظایف افراد را به اندازه توانایی آنان مشخص سازند و بیش از ظرفیت آنها مطالبه کار و فعالیت نداشته باشند (مقیمی، 1394: 261) و همچنین شغلها را با توجه به ویژگیهای فردیِ شاغل توزیع نمایند که عدم انجام این اقدام، موجب ناعدالتی و متعاقباً به هم ریختن فضای سازمانی میگردد؛ به عنوان شاهد مثال میتوانیم به داستان طالوت در قرآن اشاره کنیم که خداوند این گونه بیان میفرماید: «و پیامبرشان به آنان گفت: همانا خداوند طالوت را برای شما به زمامداری انتخاب کرد.
اعتمادسازی نسبت به مدیر یکی از راهکارهای دیگر برای حفظ محیط سازمانی، همدلی و هماهنگی اعضای سازمان با مدیریت است و این مهم تنها زمانی اتفاق میافتد که اعضای سازمان به مدیر خود اعتماد داشته باشند؛ چرا که اگر این اعتماد وجود نداشته باشد، اعضای سازمان با کوچکترین تنشی، دست از حمایت مدیر برمیدارند و در نتیجه فضای سازمانی به هم میریزد.