Abstract:
تبلیغات از عرصه های مهم ارتباطات جوامع است از این رو در حوزه های مختلف از جمله حوزه های سیاسی و حاکمیتی در ادوار مختلف همواره مورد توجه قرار داشته است. امویان نیزبرای ایجاد مشروعیت، دستیابی به قدرت و حفظ حاکمیت سیاسی به خصوص در مقابل علویان (شیعیان)، از تبلیغات استفاده کردند. رویکردهای تبلیغاتی، توجه به حوزه ها و استفاده از ابزارهای گوناگونی است که به آن ماهیتی تبلیغاتی داده میشود. پژوهش حاضر در پاسخ به این پرسش که رویکردهای تبلیغاتی امویان چه حیطهها یی را در بر میگرفت؟ به روش توصیفی - تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای انجام شده است. نتیجه این تحقیق نشان می دهد، بسیاری از شیوه های تبلیغاتی توسط معاویه بنیان نهاده شد و خلفای بعد آن را ادامه دادند. رویکردهای تبلیغاتی امویان مشتمل بر رویکرد دینی، سیاسی، عاطفی-روانی و اقتصادی بود که با هدف تاثیرگذاری بر افکار و رفتار افراد و هدایت جامعه به اهداف مورد نظر امویان انجام میگرفت.
Propaganda is one of the important areas of communication of societies , therefore, it has always been considered in different fields, including political and governmental fields in different periods . The Umayyads also used propaganda to legitimize, gain power, and maintain political sovereignty, especially against the Alawites (Shiites) . Advertising approaches are attention to areas and the use of various tools that are given the nature of advertising. The present study answers the question: What were the areas of Umayyad propaganda approaches? It has been done in a descriptive-analytical method and with reference to library sources. The result of this research shows that many propaganda methods were founded by Muawiyah and continued by the later caliphs. The propagandistic approaches of the Umayyads included a religious, political, emotional-psychological and economic approach that was aimed at influencing the thoughts and behavior of individuals and leading society to the goals of the Umayyads.
Machine summary:
عبدالله بن عمر نيز در پاسخ نامه معاويه پيرامون امر خلافت به اين موضوع اشاره ميکند: «شما را چه به خلافت ؟ اي معاويه تو از طلقا هستي» (نصربن مزاحم ، ١٣٧٠: ٩٥ ؛ طبري، ١٣٧٥: ٣/ ١١٩٠) 211 منظور از رويکرد، روش برخورد يا مواجه شدن به موضوع خاص است رويکرد به ما ميگويد در تنظيم برنامه هاي خود بايد به کدام سو حرکت کنيم ، منظور از رويکرد تبليغاتي، گرايش ها وحيطه هايي است که در خدمت تبليغات قرار ميگيرند.
در تحقيق حاضر به اين موضوع پرداخته ميشود که امويان چه موضوعاتي را در جامعه به خدمت تبليغات گرفتند و از آن در راه مقاصد خويش که مشروعيت بخشيدن به قدرت و حاکميت سياسي آنان بود بهره جستند.
معاويه طيفي ازمسلمانان که بر اجراي ظواهر دين پا فشاري ميکردند را هدف تبليغات خود قرار داده و با بر نيزه کردن قرآن ، عواطف و احساسات آنان را برانگيخت و موفق شد تا اذهان مسلمانان را با استفاده از تبليغات ديني جهت پذيرش خواسته هايش آماده و حکميت را 215 مطرح نمايد و سپس با اقدامات تبليغي؛ سرنوشت صفين و حاکميت اسلامي را تغيير دهد(طبري،٢٦٥٣/١٣٧٥:٦؛ ابن العبري، ١٣٧٧: ١٤٤).
با اين وجود مشروعيت سياسي و حکومت معاويه با حکميت و حتي شهادت امام علي(ع )محقق نشد، چرا که مردم عراق با امام حسن (ع ) بيعت نمودند(ابن قتيبه دينوري، ١١٠-١٣٨٠:١٠٩).
امويان در رويکرد ديني تبليغات از ابزارها و شيوه هاي تبليغاتي چون بر نيزه کردن قرآن ، حکميت ، جعل حديث بهره جستند و با ساخت پيشينه ديني براي خاندان خويش کوشيدند تا تصوير مخدوش گذشته خود را اصلاح و علي(ع )و ديگر صحابه مخالف را بدنام سازند.