Abstract:
هدف اصلی این تحقیق بررسی نابرابری توزیع درآمد میان استان‌های ایران با استفاده از رویکرد تحلیل اکتشافی داده‌های فضایی است. برای این منظور، داده‌های درآمد سرانه در دو حالت با احتساب نفت و بدون احتساب نفت برای دوره زمانی 1393-1376 گردآوری شده و سپس با استفاده از معیارهای ضریب جینی و شاخص تایل، میزان نابرابری در درآمد سرانه بین استان‌های ایران محاسبه شد. همچنین به منظور شناخت الگوهای فضایی موجود در توزیع درآمد سرانه بین استان‌های ایران از شاخص همبستگی فضایی Moran's I، نمودار پراکنش Moran و شاخص محلی LISA استفاده شد. نتایج نشان داد که بی‌ثباتی بالایی در الگوی فضایی درآمد سرانه در ایران وجود دارد و احتساب یا عدم احتساب نفت در محاسبه درآمد سرانه استان‌ها، نتیجه‌گیری در مورد تحولات نابرابری و نیز الگوی فضایی نابرابری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین نتایج نشان داد که پدیده خوشه‌بندی فضایی در درآمد سرانه استان‌ها در ایران وجود دارد. علاوه بر آن، شواهدی از وجود الگوهای مرکز-پیرامون بر اساس توزیع درآمد سرانه در ایران به دست آمد
The main objective of this study is to investigate the inequality in the distribution of per capita income among Iranian provinces using the spatial data analysis. To this end, per capita income data are collected for the period of 1997 to 2014 in two cases, including oil and excluding oil. Then, with using the Gini coefficient and Theil index, the amount of inequality in per capita income is calculated between the provinces of Iran. Moreover, Moran' I index, Moran scatter plot and LISA index is used to identify the spatial patterns in per capita income distribution among Iranian provinces. The results show that there is a high instability in the spatial pattern of per capita income distribution in Iran. Also, the inclusion of the oil sector in calculating per capita income affects on the conclusion and changes in inequality and the spatial pattern of inequality. The results also show that there is a spatial clustering phenomenon in per capita income of provinces in Iran. In addition, there is evidence of core-periphery patterns based on the distribution of per capita income in Iran.
Machine summary:
به منظور شناخت پديده نابرابري در ايران ، سؤال هاي متعددي ميتوان مطرح کرد، از جملـه ايـن که اساساً تحولات نابرابري منطقه اي در ايران طي سال هاي گذشته بـه چـه صـورتي بـوده اسـت ؟ آيـا نابرابريها طي زمان افزايش و يا کاهش يافته است ؟ آيا بين موقعيـت جغرافيـايي هـر اسـتان بـا سـطح درآمد آن استان رابطه اي وجود دارد؟ به عبارت ديگر، آيا عملکرد اقتصادي يک اسـتان تحـت تـأثير ١.
نتايج مطالعه نشان داده است که همگرايي در درآمد سرانه بين استان هاي ايران وجود دارد و ضـريب بـرآورد شـده بـراي همگرايي نيز نشان دهنده کـاهش شـکاف موجـود بـه انـدازه ٣١ درصـد در هـر سـال بـوده اسـت .
٤. يافته هاي تحقيق به منظور بررسي وضعيت نابرابري و نيز همبستگي فضايي براي داده هاي درآمد سرانه در استان هاي ايران ، نتايج محاسبه شاخص هاي ضريب جيني، تايـل (بـه همـراه تجزيـه ايـن شـاخص ) و شـاخص Moran’s I در جدول (١) ارائه شده است .
همچنين بررسي معنيداري شاخص Moran’s I بـراي حالـت بـدون نفـت نيـز نشان ميدهد تا سال ١٣٨٨ همبستگي فضايي مثبت و معنيدار در توزيع فضايي درآمد سرانه استان - هاي کشور وجود داشته ولي از سال ١٣٩٣-١٣٨٩ مقادير شاخص Moran’s I کوچک تر شده و به لحاظ آماري نيز معنيدار نبوده است .
در نتيجـه ، استفاده از داده هاي درآمد سرانه بدون احتساب نفت در محاسبه شاخص هـاي ضـريب جينـي و تايل نشان دهنـده افـزايش نـابرابري توزيـع درآمـد بـين اسـتان هـاي ايـران در فاصـله سـال هـاي ١٣٩٣-١٣٧٩ بوده است .
J. (2004), “Spatial Analysis of Regional Income Inequality”, Spatially Integrated Social Science, Vol. 1, pp.
(
, 
, 
)
