Abstract:
یکی از محوریترین مباحث در اقتصاد دفاع پاسخ به این پرسش است که هزینههای نظامی چگونه رشد اقتصادی را متأثر میکنند؟ در این راستا تاکنون مبانی نظری مختلفی مطرح شده است و مطالعات تجربی متعددی با استفاده از مدلهای گوناگون این موضوع را در بوته آزمون تجربی قرار دادهاند. بر این اساس هدف اصلی این مقاله، بررسی و تشریح مبانی نظری و مدلهای ارائهشده در زمینه تأثیر هزینههای نظامی بر رشد اقتصادی میباشد. به این منظور نخست کانالهای مثبت، منفی و غیرخطی اثرگذاری هزینههای نظامی بر رشد اقتصادی، بر اساس مبانی نظری تشریح شده است. سپس مدلهای ارائهشده در این زمینه شامل مدلهای سمت تقاضا، مدلهای سمت عرضه، مدل سیستم معادلات همزمان و مدلهای درنظرگیرنده امنیت و مفروضات آنها مورد بررسی قرار گرفتهاند. بر اساس بررسیهای انجامشده، تأثیر هزینههای نظامی بر رشد اقتصادی بسته به سطح توسعه یافتگی، ساختار و سطح توان نظامی (واردکننده و یا صادرکننده بودن تجهیزات نظامی)، سطح امنیت، ارتباط میان صنایع و بهرهگیری غیرنظامی از فعالیتهای توسعه و تحقیق چندمنظوره بخش نظامی و ... متفاوت است. همچنین نوع مدل بهکار گرفته شده در بررسی اثرگذاری هزینههای نظامی بر رشد اقتصادی میتواند منجر به نتایج متفاوتی در این زمینه شود.
Machine summary:
از کانال اثرات سمت عرضه ميتوان تأثير هزينه هاي نظامي بر روي رشد اقتصـادي را ايـن گونـه تشريح کرد که افزايش اين هزينه ها، از طريق به کـارگيري فاکتورهـاي اساسـي توليـد (نظيـر سـرمايه فيزيکي، سرمايه انساني و منابع طبيعي) و تکنولوژي، سطح توليد بالقوه را افزايش و رشد اقتصادي را تسريع ميبخشد.
تأثير غيرخطي هزينه هاي نظامي بر رشد اقتصادي علاوه بر دو نظريه فوق (کانال هاي مثبت و منفـي) در زمينـه اثرگـذاري هزينـه هـاي نظـامي بـر رشـد اقتصادي، نظريه سومي نيز بر اساس ترکيب منافع و هزينه هاي آن شکل گرفته است .
از اين رو، به نظر ميرسد، هنگـامي کـه سـطح مخـارج بودجـه اي نظـامي از توليد ناخالص داخلي در سطح پاييني قرار دارد و اثرات جانبي مثبت ناشي از امنيـت ايجـاد شـده بـر روي ساير بخش هاي اقتصادي نسبت به اثـرات جانشـيني جبـري مخـارج بودجـه اي نظـامي بـه جـاي مخارج بودجه اي غيرنظامي قابل ملاحظه اسـت ، افـزايش در سـهم مخـارج بودجـه اي نظـامي، رشـد اقتصادي را افزايش ميدهد.
با مشتق گيري از معادله (٨) نسبت بـه سـهم مخـارج بودجه اي نظامي از توليد ناخالص داخلي داريم : (رجوع شود به تصویر صفحه) روابط (٩) و (١٠) به اين نکتـه دلالـت دارنـد کـه اثـر سـهم مخـارج بودجـه اي نظـامي بـر رشـد اقتصادي به نسبت پارامترهاي بهره وري در مقايسه با نسبت سهم هاي اوليه مخـارج بودجـه اي بسـتگي دارد.
(2009), “The Impact of Defense Expenditure on Economic Growth: Panel Data Analysis Based on the Feder Model”, The International Journal of Economic Policy Studies, Vol. 4(8), PP.