Abstract:
دیوان سیّد بهاءالدّین از رویکردهای گوناگون قابل بررسی است. یکی از مفاهیم و موضوعات مهمّ و پرکاربرد آن، تمثیل و علی‌الخصوص تمثیل روایی (گسترده) است. وی برای بیان افکار و اندیشه‌های خویش در حوزه‌های دینی، اخلاقی و اجتماعی از حکایات تمثیلی بهره برده است و آن به دلیل اثرگذاری بهتر و بیشتر در ذهن مخاطب بوده، زیرا در پاره‌ای از مباحث بیان مطلب فقط از راه تمثیل و مثال میسّر می‌باشد. پژوهش حاضر که به روش (توصیفی- تحلیلی) مورد بحث و ارزیابی قرار گرفته شده است، به بیان تمثیل و کاربرد آن، بررسی اشعار در محوریت تمثیل روایی، معرّفی عناصر و ابزار مورد استفاده و پاسخ به پرسش مطرح شده می‌باشد که طبق یافته‌های پژوهش مشخّص گردید تمایلات سیّد بهاءالدّین در بیان تمثیلات رمزی براساس حروف ابجد از برجسته‌ترین ویژگی و هنرهای شاعری وی بوده و از این حیث نسبت به دیگر عناصر دارای بسامد و اثرگذاری بیشتری می‌باشد.
Seyyed Bahaoddin's Diwan is investigable from different approaches. One of its important and prolific implications and topics is the allegory – specifically narrative allegory. He has utilized the allegorical stories to express his ideas and thoughts in the religious, ethical and social domains because this method mostly affects on the minds of his reader. The present research which is discussed by descriptive – analytic method, deals with the allegory and its function, studying the poem in the narrative allegorical axis, introducing its segments and tools and answering the posed questions which have been appeared in its findings. Seyyed Bahaoddin's tendencies in expressing the codified allegories is alphabetical and it is his most important poetic characteristic and from this perspective he has had much impression in the frequency compared with other elements.
Machine summary:
وی برای بیان افکار و اندیشه‌های خویش در حوزه‌های دینی، اخلاقی و اجتماعی از حکایات تمثیلی بهره برده است و آن به دلیل اثرگذاری بهتر و بیشتر در ذهن مخاطب بوده، زیرا در پاره‌ای از مباحث بیان مطلب فقط از راه تمثیل و مثال میسّر می‌باشد.
پژوهش حاضر که به روش (توصیفی- تحلیلی) مورد بحث و ارزیابی قرار گرفته شده است، به بیان تمثیل و کاربرد آن، بررسی اشعار در محوریت تمثیل روایی، معرّفی عناصر و ابزار مورد استفاده و پاسخ به پرسش مطرح شده می‌باشد که طبق یافته‌های پژوهش مشخّص گردید تمایلات سیّد بهاءالدّین در بیان تمثیلات رمزی براساس حروف ابجد از برجسته‌ترین ویژگی و هنرهای شاعری وی بوده و از این حیث نسبت به دیگر عناصر دارای بسامد و اثرگذاری بیشتری می‌باشد.
این شاعر مانند شاعران ادوار گذشته برای سرودن اشعار خویش از قواعد عروضی و آرایه‌های ادبی (بلاغت، فصاحت، بیان و بدیع) در قالب‌های غزلیّات، رباعیّات، ترجیع بند، ترکیب بند، دو بیتی و اشعار متفرّقه استفاده کرده است.
(شمیسا، 1370: 207) بیان مسأله بزرگان شعر و ادب در دیوان‌ها و اشعار خود مَثَل و تمثیل‌های فراوانی به کار برده‌اند و از این معیار برای انتقال مفاهیم کلّی‌تر استفاده می‌نمایند.
دلم گشت بس ملول از این علم بی عمل بود علم بی عمل چو زنبور بی عسل (مستوفي، 1390: 154) بلند اقبال کن صبر از غم هجر که آخر غوره می‌گردد می ناب (همان: 175) 4- ابزار و عناصر کاربرد تمثیلی در دیوان سیّد بهاءالدّین: سیّد بهاءالدّین در اشعار تمثیلی خویش از عناصری استفاده نموده است که به شرح ذیل می‌باشد.
(
, 
, 
)
