Abstract:
رویکرد تحلیل محتوای دکترینال و استراتژیک تاریخ بهعنوان یکی از روشهای تحلیل، کمتر در تاریخ مورد استفاده بوده است. در این پژوهش سعی شده است با استفاده از قابلیتهای فراوان این رویکرد و بر اساس روش تحلیل کیفی، کتاب انسان250ساله حضرت آیتالله خامنهای را که در خصوص تحلیلهای تاریخ صدر اسلام و تاریخ امامت است مورد سنجش قرار گیرد. این پژوهش سه رهاورد داشت. نخست اینکه قابلیت استفاده از این رویکرد در تحلیل تاریخ و توان مدلسازی تاریخی توسط آنرا به اثبات رساند. دوم میزان تسلط بالای رهبر انقلاب در هر سه حوزۀ تاریخ، دکترینولوژی و علوم استراتژیک آشکار گردید و سوم دکترینها، استراتژیها، تاکتیکها و تکنیکهای ائمه^ برای تشکیل حکومت و یا دفاع و گسترش آن از دیدگاه رهبر انقلاب در چارچوب کتاب بیان گردید.
منهج تحلیل المحتوی العقدی والاستراتیجی للتاریخ، واحد من مناهج التحلیل ولکنه نادرا ما یوخذ به فی التاریخ. ینصب الاهتمام فی هذا البحث علی توظیف امکانات هذا المنهج والاخذ باسلوب التحلیل النوعی لغرض تقییم کتاب «انسان بعمر 250 سنه» لسماحه ایه الله الخامنيی الذی کتبه فی ما یخص تحلیلاته لتاریخ صدر الاسلام وتاریخ الامامه. وقد کان لهذا البحث ثلاث معطیات: الاول منها اثبات امکانیه الاستفاده من هذا المنهج فی تحلیل التاریخ والقدره علی توظیفه لایجاد نموذج تاریخی. والثانی مدی الاحاطه الشامله لقايد الثوره بثلاثه مجالات: وهی التاریخ، والفکر العقدی، والعلوم الاستراتیجیه. والثالث یتمثل بالنظریات، والاستراتیجیات، والتکتیکات والتقنیات التی کان یسلکها الايمه (ع) لاقامه الحکومه او الدفاع عنها وتوسیع نطاقها حسب رویه قايد الثوره. وهذا کله بینه سماحته فی اطار هذا الکتاب.
The doctrinal and strategic content analysis approach of history as one of the methods of analysis has been less used in history. In this research, using the many capabilities of this approach and based on the method of qualitative analysis, Ayatollah Khamenei`s book of "250-year-old man", which is about the analysis of the early history of Islam and the history of the Imamate has been evaluated. This study was followed by three results. First, it demonstrates the applicability of this approach to the analysis of history and the power of historical modeling. Second, the high level of dominance of the Supreme Leader in all three areas of history, doctrine and strategic sciences was revealed, and third, the doctrines, strategies, tactics and techniques of the Imams (as) to form a government or defend and expand it from the perspective of the Supreme Leader were expressed in the book.
Machine summary:
طرح مسئله رويکرد تحليل محتواي دکترينال و استراتژيک تاريخ، که اقدام بهکشف دکترينهاي حاکم بر واقعه تاريخي ميکند و سپس راههاي اجراي آن دکترين را در سه سطح استراتژي، تاکتيک و تکنيک مشخص ميسازد، يکي از رويکردهايي است که در علم تاريخ ميتواند راهگشاي محققين باشد.
(خامنهاي، 1390: 17) اين جهتگيري سياسي، نوعي مبارزه و تلاش سياسي براي گرفتن حکومت بهمعناي تشکيل نظام است و از همين منظر بايد نزاع ميان ائمه^ با دستگاه ظلم را تحليل نمود.
(خامنهاي، 1390: 230) آيتاللهخامنهاي (مدظلهالعالي) در تحليل دکترينال دوران امامت امام ميفرمايند «اگر کسي با همين مقدار که من بيان کردم وارد شود در رواياتي که از زبان امام سجاد× نقل شده، تمام آنها برايش معنا پيدا ميکند، يعني خواهد ديد که همه آن اظهارات و برخوردها در يکي از اين سه خطي است که اشاره کرديم و اينها در کل براي ايجاد حکومت اسلامي است».
ادامه سازماندهي پنهاني شيعيان که از قبل از دوران امام باقر× آغاز شده بود، با تکنيکهاي تربيت شاگردان و تبديل کردن آنها به وکلاي امام در سطح جهان اسلام، (خامنهاي، 1390: 279) بيان سَمت کلي حرکت امامت که همان ايجاد حکومت علوي است براي شيعيان، در جهت زندهسازي آرمان بزرگ شيعه، برانگيختن احساسات بهاندازه لازم در ميان شيعيان، نويد آينده دلخواه که چندان دورهم نيست و تعيين سال پيروزي.
هرچند آنچنانکه قبلاً اشاره شد دکترين کلي همه ائمه× دکترين امامت و استراتژي اين سه امام معصوم برنامهريزي بلندمدت براي تشکيل حکومت اسلامي بوده است.