Abstract:
بیان مسئله
اجتماعات اقشار مختلف شهروندان، در مکان ها و فضاهایی صورت می گیرند که به طور کلی فضاهای جمعی نامیده می شوند. شهرنشینی ترجمه نیاز انسان به زندگی اجتماعی است. این نیاز در انواع رفتار، به طرق و اشکال گوناگون، با توجه به زمان های مختلف خود را نشان داده است. در دوره آل بویه شهر شیراز از قشرهای مختلفی تشکیل شده بود که هرکدام از این گروه ها اجتماعات خاص خود را داشتند و زیر سایه مدارای امیران آل بویه با دیگر مذاهب، و آزاداندیشی نسبی، این اجتماعات را در فضاهای متفاوت یا مشترک برگزار می کردند.
هدف پژوهش
این تحقیق با هدف بررسی فضاهای جمعی شهر شیراز در دوران آل بویه و نحوه تاثیر آن بر کالبد شهر انجام شده است. همچنین با این فرض که فضای موجود از تسامح امیران آل بویه با دیگر ادیان و اقوام باعث پویایی حیات جمعی و مکان های شهری شده بود، نقش اقشار مختلف در تولید فضای جمعی بررسی می شود.
روش پژوهش
روش تحقیق در این پژوهش، روش تفسیر تاریخی است. سپس با رویکرد تحلیلی، مکان های شهری و محل استقرار آنها در شهر شیراز، معاصر با دوره آل بویه بررسی می شوند. در این روند ابتدا تعاریف مکان های شهری و فضاهای اجتماعی جمع بندی خواهند شد و سپس با استفاده از این تعاریف و مستندات برداشت شده از منابع دست اول، تحقیق در مورد فضاهای جمعی شهر شیراز در دوره آل بویه انجام می گیرد.
نتیجه گیری
مسجدها، بازار، مدارس و مکاتب، کاخ های حکومتی، میدان ها، خانقاه و رباط، معابر، کنیسه ها، کلیساها و آتشکده ها فضاهایی هستند که میزبان تعاملات اجتماعی ساکنین شیراز بودند. فضاهایی که اغلب توسط مردم ساخته می شد. از داده های تاریخی چنین برمی آید که این مکان ها به جز کارکردشان به عنوان یک هویت شهری برای قشرهای مختلف عمل می کرده است و محلات زیستی با ساکنان هم مسلک در اطراف آن به وجود می آمده است. بیشتر این فضاها در قسمت جنوب غرب محدوده تاریخی شهر شیراز قرار داشته اند.
Machine summary:
در این روند ابتدا تعاریف مکانهای شهری و فضاهای اجتماعی جمعبندی خواهند شد و سپس با استفاده از این تعاریف و مستندات برداشتشده از منابع دستاول, تحقیق در مورد فضاهای جمعی شهر شیراز در دورة آلبویه انجام میگیرد.
نیز در دورههای مختلف به عنوان فضاهای اجتماعی در جامعة ایرانی جای دارند اما تحقیق صورت گرفته فقط مستندات و مواری را بررسی کرده است که از شهر شیراز و در دورة حکومت خاندان بویه ذکر شدهاند.
در چه فضاها و مکانهایی صورت میگرفت و این فضاها به چه صورت و توسط چه کسانی ساخته میشدند؟ سپس با هدف شناخت اهمیت نقش فضاهای جمعی و مکانهای عمومی در شکلگیری کالبد شهرء پاسخ به این پرسش که جانمایی مکانهای شهری و فضاهای اجتماعی شیراز در دورة آلبویه چه تأثیری بر کالبد شهر داشته است؟ دنبال خواهد شد.
ثم فرمانروایی آلبویه بر شیراز دورة افول خلفای عباسی در قرن چهارم موجب به وجودآمدن حاکمانی شد که در انديشة غلبة قدرت خود بر در این جنگ قدرت سهم داشتند اما یکی از موفقترین آنها بوییان بودند که توانستند در قرنهای چهارم و پنجم قمری بخش بزرگی از سرزمین ایران را در زیر ساية فرمانروایی بوییان (تشیع) با خلفای عباسی (تسنن) باعث شده بود که دید امرای بویی به خلفای بغدادء همانند غاصبان خلافت باشد اما به دلیل مسائل مختلف از جمله یافتن مشروعیت عمومی در بین مسلمانان اهل سنت با خلفای عباسی به مدارا رفتار کنند (ابن اثیر به نقل از فقیهی, ۲۶۰۱۳۷۸).