Abstract:
کتاب آقای مایکل کوک مورخ سرشناس امریکایی انگلیسی با نام امر به معروف و نهی از منکـر
در اندیشه اسلامی در نوع خود اثری تاثیر گذار به ویژه در جامعه علمی ایران اسلامی بـوده و از ایـن
رو بارها ترجمه و نشر یافته است فصل هجدهم به منزله شاه بیت این کتـاب مـی باشـد کـه در آن
پرده از اندیشه ی راهبردی و استراتژی نویسنده در مواجهه با جامعه اسلامی و ایران اسـلامی پـس از
تحولات چند دهه اخیر و تاثیری که تمدن غربی بر جوامع کهن اسلامی در ایـن تحولـات داشـته و
دارد، بر می دارد.
از این رو نقد و بررسی بخش اول فصل هیجدهم کتاب در دستور کار مقاله ی پیش رو، قـرار
دارد و طی آن آشکار خواهد شد که برخلاف پیش بینی نویسنده نمی توان در آینده شاهد اضمحلال
جوامع اسلامی در تمدن غرب باشیم بلکه بر اساس قوانین و سـنت هـای الهـی و ادلـه ی تـاریخی
مسئله بر عکس می باشد. در این میان اگر چه تفاوتهای مهمی میان جامعه سنیان و امامیه وجود دارد
که نمی توان منکر بود، و اگرچه لایـه های از نویسـندگان روشـنفکر جامعـه ی مسـلمانان و ایرانیـان
سعادت را در گرایش به غرب و استحاله ی جامعه ی اسلامی به سمت فرهنگ غربی، مـی شـمارند.
ولی این نظر وجه غالب حرکت فرهنگی مسلمانان به ویژه امامیه و ایرانیان محسـوب نمـی شـود و
این جامعه در این طوفان حوادث ، نه با سلب و مردود شمردن مطلق و نه با ایجاب و خـوش بینـی
و اعتماد ساده لوحانه بلکه در پیش گرفتن مسیری میانه راه خود را پیدا خواهد کرد.
لقدکان لکتاب مایکل کوک ؛ المورخ الامریکی - الانکلیزی المعروف ، والذی یحمل اسم
"الامر بالمعروف والنهی عن المنکر فی الفکر الاسلامی "؛ تاثیر بارز فی مجاله ، وبخاصه فی
المجتمع العلمی لایران الاسلامیه ، ومن هنا فقد ترجم ونشر مرات عدیده ، وکان الفصل الثامن عشر
منه بمنزله بیت القصید لهذا الکتاب ، حیث کشف فیه الستار عن الفکر الاستراتیجی للکاتب فی
المواجهه مع المجتمع الاسلامی وایران الاسلامیه بعد تطورات العقود الاخیره الماضیه ، وعن تاثیر
الحضاره الغربیه -الذیکان ولا یزال - فی المجتمعات الاسلامیه القدیمه خلال هذه التطورات .
من هنا، فان المقاله التی بین ایدینا تتمحور حول نقد ودراسه القسم الاول من الفصل الثامن
عشر من هذا الکتاب ، وسیتضح فی طیاتها انه خلافا لتوقع الکاتب ، فلا یمکن ان نشهد فی
المستقبل زوال المجتمعات الاسلامیه فی الحضاره الغربیه ؛ وانما علی اساس القوانین والسنن الالهیه
والادله التاریخیه ، فالمساله علی العکس من ذلک. فی هذا السیاق ، علی الرغم من وجود اختلافات
مهمه بین مجتمع اهل السنه ومجتمع الامامیه ، وهو ما لا یمکن انکاره ، وعلی الرغم من ان اطیافا
من الکتاب المتنورین فی مجتمع المسلمین والایرانیین یعتبرون السعاده فی الاتجاه نحو الغرب
وتحول المجتمع الاسلامی باتجاه ثقافه الغرب ؛ ولکن هذا الرای لا یعد الوجه الغالب علی الحرکه
الثقافیه عند المسلمین ، وبخاصه الامامیه والایرانیین ، وهذا المجتمع سیجد طریقه فی ظل هذه
الاحداث العاصفه ، لا بالنفی والرفض المطلق ، ولا بالقبول والتفاول والثقه العمیاء؛ بل بالاخذ بعین
الاعتبار طریقا وسطا بین هذا وذاک .
Machine summary:
نهي از منکر و تحولات جديد اسلامي نقد ديدگاه مايکل کوک 1 مصطفي جعفرپيشه فرد عضو هيئت علمي جامعه المصطفي العالميه استاد خارج فقه واصول حوزه علميه قم چکيده : کتاب آقاي مايکل کوک مورخ سرشناس امريکايي انگليسي با نام امر به معروف و نهي از منکـر در انديشه اسلامي در نوع خود اثري تاثير گذار به ويژه در جامعه علمي ايران اسلامي بـوده و از ايـن رو بارها ترجمه و نشر يافته است فصل هجدهم به منزله شاه بيت اين کتـاب مـي باشـد کـه در آن پرده از انديشه ي راهبردي و استراتژي نويسنده در مواجهه با جامعه اسلامي و ايران اسـلامي پـس از تحولات چند دهه اخير و تأثيري که تمدن غربي بر جوامع کهن اسلامي در ايـن تحولـات داشـته و دارد، بر مي دارد.
نهياز منکر وتحولات جديداسلامينقد ٢) گونه هاي مواجهه با غرب در جهان اسلام ديدگاه مايکل کوک مايکل در بحثي تحت عنوان «تحولات اسلام اهل سنت »، در صدد آن است که نفوذ غرب را در طول ساليان دراز در بخشي از جهان اسلام مرتبط با انديشۀ سنيان تبيين کند، اگرچه از نظـر زماني بازة آن را از جهت ابتداء و انتهاء به ابهام خود واميگذارد، ولي معتقد است : نفوذ غـرب به گنجينۀ سنتي منکر حيات تازه اي بخشيده است و عده اي از انديشـمندان و عالمـان سـني از جمله چهره هايي همچون عبده و رشيدرضا متأثر از افکار نوانديشي غرب مـيشـوند و بـراي اندازه گيري تأثير انديشۀ غربي يکـي از ملـاکهـا آن اسـت کـه مـيگوينـد: تمـامي چيزهـاي شايسته اي که در غرب وجود دارد از مشروطه خواهي تا انقلاب و نظم اجتماعي، حقوق بشر و حق تشکيل انجمن ها و پارلمان و شوراها، جملگي اسلامي است .