Abstract:
یکی از مهمترین وجوه دین اسلام، گرایشدادن بشر به سمت رعایت اخلاق حسنه است. رسانه دینی اخلاقگرا رسانهای است که با علم به تمامی اقتضائات رسانههای مدرن، از این ابزار برای ترویج اخلاق در مخاطبان مبتنیبر آموزههای اسلامی استفاده میکند. اصلیترین هدف این پژوهش ضرورت و اهمیت تدوین معیارهای اخلاق حرفهای برای رسانه ملی بر مبنای آموزههای اسلامی است. در اخلاق اسلامی چهار شیوه برای پرداختن به مباحث اخلاقی وجود دارد: عرفانی، فلسفی، روایی و تلفیقی. در این پژوهش «رویکرد تلفیقی» برای پرداختن به مباحث اخلاقی از منظر اسلام برگزیده شده است و این مهم با استفاده از کتاب «معراجالسعادة» نوشته ملااحمد نراقی پی گرفته شده است. روش پژوهش در این مقاله «نظریه زمینهای» است. در همین راستا ابتدا معیارهای اخلاقی رسانه ملی از طریق مراجعه به حدود 120 منبع در حوزههای مرتبط با اخلاق و رسانه و براساس چهار کارکرد اصلی رسانه یعنی اطلاعرسانی، آموزشی، ارشادی و سرگرمی استخراج شدند. سپس با طی مراحل سهگانه کدگذاری باز، محوری و گزینشی و یافتن مفاهیم و مقولات متناسب از این منابع، گزارههای پژوهش که ارائهدهندۀ معیارهای اخلاق حرفهای برای رسانه ملی از منظر آموزههای اسلام هستند، به دست آمد. براساس نتیجۀ پژوهش، مرکزیترین مقوله برای معیارهای اخلاقی رسانه ملی مقوله «عدالت» است و یک رسانۀ اخلاقگرای اسلامی رسانهای است که مخاطبان خود را با سوقدادن به اعتدال به سمت اخلاق حسنه گرایش میدهد.
One of the most important side of Islam Religion is attracting human being toward morality. Religious moralistic media is the media not only be aware of all requirements for modern media but also using that element for propagating morals based on religious doctrine. Accordingly, formulating professional moral criteria for national media based on Islamic doctrine is significant and necessary that considered as the main target in this study. There are four ways to elaborate morality discussions: philosophical, mystical, narrative and integrative approach that is selected for accomplishing moral discussion due to Islam and is followed via Meraj alsa'da book, written by Mola Ahmed Naraghi. The method in this study is "grounded theory" approach. Accordingly, moral criteria of national media are firstly extracted from 120 sources of related era to morality and media and based on four main elements such as informing, training, guiding and entertainment, then the statements for this study is achieved by paving the path of triple parameter including open oriented and selective coding and finding concepts and appropriate items in a way that shows professional moral criteria for national media due to Islam doctrine. Accordingly, it is concluded that the central item for moral criteria of national media is justice and Islamic morality.
Machine summary:
تدوين معيارهاي اخلاق حرفه اي براي رسانه ملي بر مبناي آموزه هاي اسلامي با تأکيد بر کتاب معراج السعادلإ 1 محمدعلي هرمزيزاده محمدحسين ساعي تاريخ دريافت : ١٣٩٩/٠٨/٢٦ محمدصادق باطني تاريخ پذيرش : ١٤٠٠/٠٥/٢١ چکيده يکي از مهم ترين وجوه دين اسلام ، گرايش دادن بشر به سمت رعايت اخلاق حسنه است .
سپس با طي مراحل سه گانه کدگذاري باز، محوري و گزينشي و يافتن مفاهيم و مقولات متناسب از اين منابع ، گزاره هاي پژوهش که ارائه دهندة معيارهاي اخلاق حرفه اي براي رسانه ملي از منظر آموزه هاي اسلام هستند، به دست آمد.
در نهايت در مرحله کدگذاري گزينشي، مقوله هسته اي از دل مقوله هاي اصلي استخراج و پس از ترسيم مدل پارادايمي براي اين مقوله هسته اي، تلاش شد تا نتايج پژوهش به صورت نظريه زمينه اي و در قالب تعدادي گزاره به شکل خط داستان بيان شود و معيارهاي اخلاق حرفه اي براي رسانه ملي که بر مبناي آموزه هاي اسلام در اين پژوهش به دست آمده است ، مطرح شود.
کدگذاري باز در اين مرحله پس از گردآوري کتابخانه اي و اسنادي داده ها، از دل مباحث تخصصي هريک از کارکردهاي رسانه ملي و نيز از کتاب معراج السعادلإ که منبع اصلي اخلاقي در اين پژوهش است ، در هرکدام از کارکردهاي برنامه اي، مفاهيم اوليه استخراج شدند.
بحث و نتيجه گيري و پيشنهادها در اين پژوهش پس از طي مراحل مختلف و انجام کدگذاريهاي پياپي مشاهده شد که از منظر آموزه هاي اسلام ، «عدالت » مقوله اي هسته اي در حوزة اخلاق حرفه اي براي رسانه ملي است .