Abstract:
بخشش، فرآیند گذشتن از خطای دیگران است که با انگیزة آرامش درونی، یا بهبود روابط با فرد خاطی، یا با هدف انجام رفتاری ارزشی صورت میگیرد. بخشش دارای پیامدهایی مانند رهایی از احساس منفی نسبت به فرد خطاکار، غلبه بر رنجش، پرهیز از عصبانیت، دوری، جدایی و انتقام نسبت به فرد خطاکار است. هدف این پژوهش، تعیین رابطه ذهنآگاهی و نگرش مذهبی، به واسطهگری انعطافپذیری شناختی با بخشش بود. بدینمنظور، نمونهای متشکل از 203 دانشجوی مشغول به تحصیل دانشگاه علم و صنعت ایران، در سال تحصیلی 97-96، به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب و علاوه بر متغیرهای دموگرافیک، به مقیاس بخشش هارتلند (HFS) و پرسشنامههای ذهنآگاهی فرایبورگ و همکاران- فرم کوتاه (FMI-SF)، نگرش مذهبی گلریز و براهنی و انعطافپذیری شناختی دنیس و وندروال (CFI) پاسخ دادند. تحلیل دادهها، با استفاده از همبستگی پیرسون و مدلیابی معادلات ساختاری انجام شد. نتایج مدلیابی معادلات ساختاری نشان داد که نگرش مذهبی و ذهنآگاهی، قادرند بهواسطة انعطافپذیری شناختی، تغییرات بخشش را پیشبینی کنند. همچنین، بین نگرش مذهبی و ذهنآگاهی با بخشش، رابطة مثبت وجود دارد. بنابراین، انعطافپذیری شناختی بین نگرش مذهبی و ذهنآگاهی با بخشش نقش میانجی را ایفا میکند.
Forgiveness is the process of forgiving the mistakes of others with the motivation of having inner peace, improving relationships with the wrongdoer or having a value-based behavior. It results in getting rid of negative feelings towards the wrongdoer, overcoming resentment, avoiding anger, distance, separation, and revenge on the wrongdoer. The purpose of this study was to investigate the mediating role of cognitive flexibility in the relationship of mindfulness and religious attitude with forgiveness. For this purpose, a sample of 203 students studying at Iran University of Science and Technology, in the academic year of 2017-2018 was selected by random sampling method. In addition to demographic variables, the participants responded to Heartland’s Forgiveness Scale (HFS), the short form of Freiburg et al.'s Mindfulness Questionnaire (FMI-SF), Golriz and Braheni's Religious Attitude Scale, and Dennis and Vanderwall’s Scale of Cognitive Flexibility(CFI). Data analysis was performed using Pearson correlation and structural equation modeling. The results of structural equation modeling showed that religious attitude and mindfulness are able to predict changes in forgiveness through cognitive flexibility. They also showed that religious attitude and mindfulness has a positive relationship with forgiveness. Thus, cognitive flexibility has a mediating role in the relationship of religious attitudes and mindfulness with forgiveness.
Machine summary:
ب. پرسشنامه انعطافپذیری شناختی (CFI)((Cognitive Flexibility Inventory: این پرسشنامه که توسط دنیس و واندروال (2010) ساخته شده است، یک ابزار خودگزارشی کوتاه 20 سؤالی است و برای سنجش نوعی انعطافپذیری شناختی، که در موفقیت فرد برای چالش و جایگزینی افکار ناکارآمد با افکار کارآمد لازم است، بهکار میرود.
روایی سازه همگرای آن، از طریق محاسبه ضریب همبستگی بین کل آزمون با خردهمقیاسهای این آزمون بهدست آمد که نتایج آن، نشان داد که همبستگی مقیاس بخشش هارتلند، با سه خردهمقیاس گذشت از خود، گذشت از دیگران و گذشت از شرایط، بهترتیب برابر با 78/0، 77/0 و 73/0 است که همگی در سطح 01/0 P< معنادار بودند.
نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه همزمان جهت پیشبینی بخشش از طریق نگرش مذهبی، ذهنآگاهی و انعطافپذیری شناختی (به تصویر صفحه رجوع شود) براساس نتایج جدول 2، در این بررسی مقدار ضریب همبستگی بین متغیرهای پیشبین و بخشش (43/0R= ) و میزان R2 برابر با 19/0 بهدست آمد؛ یعنی 19 درصد از میزان بخشش، از طریق متغیرهای پیشبین قابل تبیین است.
روش بوت استرپ جهت بررسی اثرات غیرمستقیم (به تصویر صفحه رجوع شود) *** P مندرجات جدول 3 نشان میدهد که نگرش مذهبی بهواسطۀ انعطافپذیری شناختی بر بخشش تأثیر مثبت و معنادار (005/0B=، 05/0P در پایان، پس از حذف مسیر غیرمعنادار ذهنآگاهی به بخشش، مدل نهایی و اصلاح شده ترسیم شد.
نتایج همبستگی پژوهش نشان داد که بین ذهنآگاهی، نگرش مذهبی و انعطافپذیری شناختی با بخشش رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.
همچنین، یافته دیگر پژوهش، بیانگر این بود که نگرش مذهبی با واسطه انعطافپذیری شناختی با بخشش رابطة مثبت دارد.