Abstract:
یکی از مسائل مهم در سال‌های اخیر خشکیدگی جنگل‌های بلوط زاگرس می‌باشد و با توجه به اینکه جنگل بلوط زاگرس یکی از منابع طبیعی استان ایلام می‌باشد بنابراین این مساله نیازمند ارزیابی است. هدف اصلی این تحقیق تحلیل فضایی ارتباط خشکیدگی جنگل‌های زاگرس با خشکسالیهای رخ داده در این منطقه است. جهت تحلیل زمانی و مکانی خشکسالی در استان ایلام از شاخص بارش استاندارد (SPI) در دوره آماری 2000 تا 2016 از داده‌های ایستگاه‌های باران سنجی استان و جهت تحلیل فضایی ارتباط خشکیدگی جنگل بلوط از مدلهای توزیع الگوی فضایی، مدل خودهمبستگی فضایی موران استفاد شد. بصورت تصادفی سیستماتیک در ابعاد 15مترمربعی از درختان بلوط خشکیده در سطح منطقه با استفاده از دستگاه GPS داده برداری شد و با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست با قدرت تفکیک 15مترمربع شبیه سازی شد. نتایج مدل موران نشان داد که خشکیدگی بلوط از الگوی خوشهای برخورداراست و شاخص موران با ضریب شاخص SPI در پهنه فراخشک معادل مثبت 914532/ 0 ودر پهنه خشکسالی شدید 938461/ 0و در پهنه نسبتا خشک 985233/ 0 و در پهنه خشکی نزدیک به نرمال 996512/ 0 می‌باشد و بطور میانگین شاخص موران مثبت 956758/ 0 با سطح معنی داری 00001/ 0 تاثیر خشکسالی بر خشکیدگی بلوط را نشان می‌دهد.
One of the important issues in recent years is the drying up of Zagros oak forests and since Zagros oak forest is one of the natural resources of Ilam province, this issue needs to be evaluated. The main purpose of this study is to analyze the spatial relationship between drought in Zagros forests and droughts in the area. For the spatial and temporal analysis of drought in Ilam province, Standard Precipitation Index (SPI) for the period 2000 to 2016 was used from the rainfall data of the province and for spatial analysis of oak forest drying relationship using spatial pattern distribution models, Moranchr('39')s spatial autocorrelation model. A systematic random sampling of 15 m2 of dried oak trees at the surface of the area was performed using GPS and simulated using Landsat satellite images with 15 m2 resolution. The results of Moran model showed that oak drought has a cluster pattern and the Moran index with SPI coefficient was 0.914532 in positive drought zone and 0.938461 in severe drought zone and 0.985233 in relatively dry zone and 996512 in near-normal drought zone. The mean Moran index was 0.956758 with a significant level of 0.00001 indicating the effect of drought on oak dryness.
Machine summary:
جهت تحلیل زمانی و مکانی خشکسالی در استان ایلام از شاخص بارش استاندارد (SPI) در دوره آماری ٢٠٠٠ تا ٢٠١٦ از داده های ایستگاه های باران سنجی استان و جهت تحلیل فضایی ارتباط خشکیدگی جنگل بلوط از مدل های توزیع الگوی فضایی، مدل خودهمبستگی فضایی موران استفاده شد.
نتایج مدل موران نشان داد که خشکیدگی بلوط از الگوی خوشه ای برخورداراست و شاخص موران با ضریب شاخص SPI در پهنه فراخشک معادل مثبت ٠/٩١٤٥٣٢ و در پهنه خشکسالی شدید ٠/٩٣٨٤٦١ و در پهنه نسبتا خشک ٠/٩٨٥٢٣٣ و در پهنه خشکی نزدیک به نرمال *١- بخش تحقیقات منابع طبیعی و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام ، سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران ، ایران .
نتایج شاخص موران در مورد خشکسالی نشان داد که مقادیر مربوط به سال های مختلف در طول دوره آماری دارای ضریب مثبت و نزدیک به یک می باشند که نشان دهنده ی این است که داده های شاخص خشکسالی SPI دارای خودهمبستگی فضایی و دارای الگوی خوشه ای می باشد.
با توجه به نقش مهم تنش خشکی و حرارتی در خشک شدن درختان و از طرف دیگر نقش مهم جنگل های منطقه از نظر طبیعی و انسانی، در این پژوهش سعی بر این است تا پراکنش زمانی-مکانی و ارتباط بین خشکسالیهای هواشناسی و خشکیدگی جنگل های بلوط زاگرس رخ داده در استان ایلام با استفاده از داده های شاخص خشکسالی SPI و مدل موران تحلیل و بررسی شود.
(
, 
, 
)
