Abstract:
ممکن است در یک ساختمان انواع گوناگونی از ستونها ازنظر تنوع در پایه ستون، بدنه و سرستون مورد استفاده قرار گیرد. این
ستونها در بعضی قسمت های بنا نقش سازه ای داشته و در بعضی قسمتها نقش تزئینی ایفا میکند. استفاده از ستون در ایران
به سده شصتم قبل از میلاد در موسیان (شهری در دهلران ایلام) بازمیگردد؛ اما چون ستونها از چوب بوده، پوسیده و از بین
رفته است و فقط پاستونهای خشتی و سنگی باقیمانده است. در مقاله پیش رو با استفاده از تحقیقات تالیفی و کتاب خانه ای به
بررسی سیر تحولی ستون در معماری ایران از ابتدای تمدن مادها تا پایان دوره ی ساسانیان پرداخته شده است
Machine summary:
در سرزمين پهناور ايران باتوجه به مناطق مختلف با تنوع فوق العاده و مقتضيات اقليمي از کهن ترين روزگاران ، هر دو نوع معماري به موازات هم رواج داشته ، درآغازدرنواحي شمال و شمال غربي کشور ساختن بام هاي مسطح ودرنواحي مرکزي و جنوب غربي طاق هاي ضربي متداول گشته و بعدها به علت تأسيس شاهنشاهيهاي هخامنشي و اشکاني و ساساني و ايجاد ارتباط مداوم ميان تمام مناطق کشور و از همه مهم تربه وجود آمدن يک نيروي عظيم ملي که قادر بوده است هرگونه مصالح ساختماني لازم را از دورترين نقاط جهان براي مرکز شاهنشاهي تأمين نمايد، دو شيوه ي بالا بدون در نظر گرفتن محدوديت هاي اقليمي در هر نقطه کشور که لازم بوده ، بکار رفته است (٣٤).
اوج استفاده از ستون در دوره هخامنشي است که گواه اين ادعا بقاياي کاخ هاي پاسارگاد، شوش و تخت جمشيدميباشد به وحدت امپراتوري هخامنشي بيش از هر چيز در هنر معماري تجسم مييابد و تخت جمشيد با شکوه ترين نمود آن است .
119 هنر در زمان هخامنشيها بيشتر جنبه درباري و تشريفاتي و همچنين نوعي هنر دستوري بوده است و هنرمند هيچ گونه آزادي در راستاي خلاقيت هنر و علايق شخصي نداشته بلکه در تمام امور تنها از يک کارفرما يعني پادشاه اطاعت ميکرده است نمونه برجسته اين امر را ميتوان در تخت جمشيد يافت که به فرمان داريوش اول و فرزندش خشايار شاه اول ساخته شده و يا پاسارگاد که ابتدا توسط کوروش فرمان ساخت آن صادر گرديد و همان گونه که ملاحظه ميشود اين مجتمع هاي شکوهمند معماري براي خشنودي خاطر آنان و برآوردن نيازمنديهاي درباري و تشريفاتي آنان ايجادشده است (١٥).