Abstract:
همزمان با کناره گیری رضا شاه در سوم شهریور ١٣٢٠ شمسی فعالان سیاسی از زندان
رهایی یافتند و به تشکیل احزاب سیاسی و انتشار جراید و... پرداختند. حزب توده یکی از این
احزاب بود که توانست نسبت به سایر احزاب سیاسی در ایران بیشتر به ایفای نقش بپردازد
و تاثیرات زیادی را نیز بر جامعه بگذارد و تا چندین سال وسیع ترین طیف از مبارزان چپ
به شمار می آمد. حزب توده در شیراز رسما از فروردین ١٣٢٣ شمسی شروع به فعالیت کرد
و با نفوذی که در سازمان های مختلف داشتند، توانسته بودند با به دست آوردن پست های
مهم به اعمال نفوذ در زمینه های مختلف بپردازند. شناسایی این افراد در فارس و فعالیت های
ایشان در این راستا و نیز مشخص شدن مواضع آنها از اهداف این پژوهش می باشد. ملی
شدن صنعت نفت یکی از رویدادهای مهم تاریخ معاصر ایران به شمار می رود. احزاب و
عوامل متعددی در به ثمر رسیدن و نیز شکست نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران نقش
داشته اند و موضع گیری های متفاوتی را از خود بروز داده اند. یکی از این احزاب، حزب توده
است که در این پژوهش سعی شده که موضع گیری حزب توده فارس در برابر ملی شدن
صنعت نفت ایران مورد بررسی قرار بگیرد. برای انجام این پژوهش از روش توصیفی تحلیلی،
با استناد به منابع کتابخانه ایی و اسناد ملی استفاده شده است.
Simultaneously with the resignation of Reza Shah on the 3rd of Shahrivar
1320 Shamsi, political activists were released from prisonand formed
political parties and poblished newspapers and so on. The Tudeh party
was able to play a greater role than other political parties in iran and also
had a great impact on society, and for several years was the widest range
of leftist fighters. The Tudeh Party officially started its activities in Shiraz
in April 1931, and with the influence in various fields by obtaining
important positions. The purpose of this research is to identify these
people in Fars and their activities in this direction and also to determine
their positions.
The nationalization of the oil industry is one of the most important events
in the contemporary history of Iran. Numerous parties and factors have
played a role in the achievement and defeat of the nationalization movement
of Iran’s oil industry and have expressed different positions. One
of these parties is the Tudeh Party, which in the study tries to examine
the position of the Tudeh Party of Persia against the nationalization of
the oil industry. To conduct this research, descriptive-analytical library
sources and national documents.
Machine summary:
حـزب تـوده ايـران بـر ايـن عقيـده بـود کـه اوليـن قـدم در راه اسـتيفاي حقـوق ملـت ايـران از شـرکت نفـت ، داشـتن حکومتـي اسـت کـه در کام اسـتعمار نباشـد و از اردوگاه سوسياليسـم دفـاع نمايـد و سـپس بـا تـاب و تـوان کافـي حـق خـود را از شــرکت نفــت بــاز ســتاند و حــزب تــوده ايــران کــه حــل مســئله نفــت را موکــول بــه اســتقرار حاکميـت ملـي و انهـدام عوامـل اسـتعمار ميسـاخت و هـر نـوع مبارزه ايـي بـا شـرکت نفـت جنـوب را قبــل از اســتقرار حاکميــت ملــي بــي ثمــر ميدانســت در آســتانه تصويــب قانــون ملــي کــردن صنعــت نفــت در سراســر کشــور از کمســيون مخصــوص نفــت و مجلــس شــوراي ملــي ميخواســت کـه در آن قانـون اسـمي از پرداخـت غرامـت بـرده نشـود(نويد آينـده ، ١٣٢٩ش ، ش ١٤).
نقشــه اسـتقراض دويسـت ميليـون تومـان (از راه فـروش اوراق قرضـه ملـي) بـه هيـچ وجـه بـه خاطـر رفـع بحـران مالـي خزانـه طـرح نگشـته بلکـه اقدامـي عـوام فريبانـه و صرفـا بـه منظـور فقيـر نشـان دادن موجـودي خزانـه بـوده اسـت تـا بديـن وسـيله دريافـت وام از آمريـکا و قبـول پيشـنهادات اسـارت آور آن را لازم و ضـروري بشناسـاند و از ايـن را ه بـر تلاش هـاي خـود در جهـت نفـع امپرياليسـم آمريـکا پــرده برکشــد»(به ســوي آينــده ، ١٣٣٠ش ، ش ٤٥١) در شــرايطي کــه امپرياليســت هاي انگليســي و آمريکايــي جهــت فلــج ســاختن اراده ملــت ايــران در ملــي کــردن صنعــت نفــت از اعمــال هــر نــوع فشــار سياســي و اقتصــادي دريــغ نمي کردنــد، اقــدام بــه فــروش اوراق قرضــه ملــي عمــل کامــلا درسـت و بـه جايـي در جهـت ايسـتادگي در برابـر اسـتعمارگران بـود و مـورد حمايـت تمـام مبارزيـن راه آزادي قـرار گرفـت ولـي متأسـفانه رهبـران حـزب تـوده ايـران بـا اسـتدلال سـخيف خـود، از درک چنيــن عمــل بزرگــي عاجــز بودند(علــوي،١٣٨١: ١٦٢).