ارزیابی نتایج تغییرات کاربری اراضی بر دبی رودخانه دره رود در بازه زمانی 30 ساله با استفاده از مدل SWAT Journal Article

Writer: حسن زاده، رسول ؛ اصغری سراسکانرود، صیاد ؛ میری، زهرا ؛

Corresponding Author: اسفندیاری درآباد، فریبا ؛

هیدروژئومورفولوژی تابستان 1401 - شماره 31 Ranking الف (Ministry of Science/ISC (‎19 page(s) - From 51 to 69 )

Keywords: تغییر کاربری اراضی روش SCS مدل SWAT طبقه بندی شی‌ءگرا تغییرات کاربری اراضی رودخانه آب مدل مساحت

Abstract:

در این پژوهش نقشه کاربری اراضی حوضه آبریز دره‌رود با روش شیء‌گرا و با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست 5 و 8 در بازه زمانی 30 ساله، سال‌های 1990 و 2019 بهره گرفته شده است تا تاثیرات آن بر تغییرات دبی رودخانه دره‌رود مورد بررسی قرار بگیرد. تصاویر در چهارده کلاس طبقه بندی شد و تغییرات مساحتی کلاس ها مشخص شد که کلاس های کشت آبی، زراعت دیم، مناطق سنگی، مناطق مسکونی، باغات و دریاچه دارای افزایش مساحت و زمین های بایر، مراتع، اراضی جنگلی و بستر رودخانه دارای کاهش مساحت بودند. جهت مشاهده در تغییرات روند جریانی رودخانه، از روش SCS استفاده شد. این روش در مدل SWAT اجرا گردید. 2019 در مدل SWAT بر اساس لایه رقومی ارتفاع مرزبندی حوضه تعیین شد. پارامترهای لازم به مدل مذکور، شامل لایه‌های خاک و تغییرات کاربری اراضی و داده‌های اقلیمی به مدل فراخوانی شد. جهت نیل به نتیجه صحیح و قابل قبول، دو سناریوی مجزا برای سال 1990 و 2019 اجرا و استخراج شد. نتایج نشان داد که با تغییر کاربری اراضی مقدار CN در سناریو دوم نسبت به سناریوی اول، 5 درصد افزایش داشته و از70/02 به 73/5 افزایش یافته که به دلیل تغییر در روند کاربری اراضی به نفع غیر قابل نفوذتر شدن حوضه در برابر بارش نسبت به سال 1990 می باشد. همچنین بدلیل افزایش تغییر در نوع پوشش گیاهی میزان نفوذ عمقی نیز از سناریو اول به سناریو دوم از 09/257 به 9/97 کاهش داشته است.

the object-oriented method in preparing the land use map of Darre Rood catchment area using Landsat 5 and Landsat 8 images in a period of 30 years, from 1990 to 2019 and its effects on changes in Darre rood river discharge it placed. The images were classified into fourteen classes and the changes in the area of the classes revealed that the classes of irrigated agriculture, rainfed agriculture, rocky areas, residential areas, gardens and lakes with increased area and barren lands, pastures, forest lands and riverbeds decreased They were. To find out the changes in the river flow trend, SCS method was used which was implemented in SWAT model and according to land use in 1990 and 2019 in SWAT model was determined according to the digital elevation layer of the basin and all the necessary parameters to the model. Which included soil layers and land use changes and climate data were called into the model and two separate scenarios for 1990 and 2019 were used. The results showed that with the change of land use, the amount of CN in the second scenario compared to the first scenario increased by 5% and increased from 02.70 to 5.73, which due to the change in land use in favor of the basin becomes more impermeable to rain. Compared to 1990. Also, due to the increase in the type of vegetation, the amount of deep penetration has decreased from the first scenario to the second scenario from 257.09 to 97.9.

Machine summary:

لذا طبقه بندی و بررسی تغییرات کاربری اراضی و پوشش زمین با استفاده از تصاویر ماهواره ای به علت هزینه بالا و وقت گیر بودن مطالعات میدانی ، مناسب ترین روش برای ارزیابی تغییرات کاربری اراضی است 1-Tan 5-Khalid 2-Wanessa 6-Punitha and Sutha 3-Chen 7-Alshari and Ghawali 4-Spruse (سلمانی و همکاران ، ١٣٩٦: ٢٠٦). تاثیر تغییرات کاربری زمین و اقلیم بر پاسخ های هیدرولوژیکی حوضه ی آبریز نیل در اتیوپی با استفاده مدل هیدرولوژیکی SWAT مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت و نشان داد که با گذشت زمان ، کاربری زمین به دلیل افزایش استقرار و اسکان جمعیت در حوضه ی آبریز تغییر می کند، و در نتیجه باعث کاهش پوشش جنگل (طبیعی و دست کاشت ) از تقریباً ٣٧ درصد در سال ١٩٨٩ به ٢٦ درصد در سال ٢٠١٩ شده است (گتاچیو٢ و همکاران ، ٢٠٢١: ١). جریان رودخانه ی دره رود در سال های اخیر شاهد نوسانات شدید و خشک شدن رودخانه در فصل تابستان بوده است که تصرف بستر برای کشت بی رویه محصولات کشاورزی را منجر شده است تا در مواقع سیلابی ، حوضه ی آبریز 1-Kibii and Kipkorir 4-Pompang 2-Getachew 5-Pertiwi 3-Aragaw and Mishra دره رود دچار بحران های زیست محیطی و انسانی شود و خسارت های قابل توجهی را بر ساکنان این منطقه تحمیل نماید. (به تصویر صفحه رجوع شود) شکل (١): موقعیت جغرافیایی حوضه ی آبریز دره رود Fig (1): Geographical location of Darre Rood catchment داده های مورد استفاده در این مطالعه عبارتند از ١) تصاویر لندست ، شامل سنجنده های (TM وOLI) با مسیر ١٦٨ با گذر ٣٣ با قدرت تفکیک مکانی ٣٠ متر مربوط به سال ١٩٩٠ و ١٥ متر برای سال ٢٠١٩ است .

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: