Abstract:
افزایش بی رویه جمعیت و محدودیت منابع در دسترس به منظور رفع نیازها باعث شده تا هر چه بیشتر منابع طبیعی و محیط زیست این کرهی خاکی در معرض آسیب و دست اندازی انسان قرار گیرد. از آنجایی که هر آنچه نیاز داریم را باید در درون اتمسفر زمین و روی همین بستر خاکی که گهوراهی حیات ماست تامین کنیم، نوعی دوگانگی را در تداوم حیات بشری بوجود آورده است، تضادی که به دور باطلی می انجامد. این تضاد با ترکیب شدن با حرص و طمع برخی از افراد در هنگام تهیه و توزیع نیازمندیهای جوامع سبب شکلگیری یک دور تسلسل در آسیب به محیط زیست و انسان میشود. در سطح جهانی برای کنترل رفتارهای مخرب و قاعده مند کردن روابط تابعان حقوق بین الملل قواعد و قوانین متعددی وضع شده که هر چند فاقد ضمانت اجرای معتبری هستند اما بازهم توانسته به جامعهی جهانی نوعی نظم ببخشد. اما در مورد تجارت بین المللی مخصوصا در بین افراد حقوق خصوصی در حقوق بین الملل محیط زیست خلاء جدی مشاهده می شود. در این مقاله سعی شده است تا حتی الامکان این خلاء با تکیه بر حقوق بین الملل در حوزه های مختلف در حقوق تجارت بین الملل نمایش داده شود.
Machine summary:
اما باید توجه داشت که آن دولت به دلیل خسارتهای وارده اتباعش تنها در مرزهای تحت حاکمیتش در صورتی که دامنه آن زیانها به خارج از مرزهایش سرایت نموده باشد، بر اساس معاهدات بین المللی من جمله بخش دوم مفاد مسؤولیت بین المللی دولتها که توسط کمیسیون حقوق بین الملل تدوین گردیده موظف به جبران خسارت یا اعاده وضع به حالت سابق است و این موضوع نیز به سبب آنکه مسوولیت بین المللی در اساس شکل عرفی دارد (جلالیان، عسکر؛ 257:1395) هرگز به منزلهی وجود یک قاعدهی آمره نیست و با عنایت به ماهیت اصول مسؤولیت بین المللی دول، صرفاً به روابط سیاسی فیمابین آنها محدود میگردد و در مورد افراد شخصی و غیر دولتی نیز قواعد ملی محل وقوع خسارت یا قرارداد بر مبنای حقوق بین الملل خصوصی دولت پیگیری کننده، ضمانت اجرای آسیب وارده میباشد.
از طرف دیگر؛ بسیاری از فعالیتهای اقتصادی دولتها در چارچوب اعمال حاکمیتی آنها صورت میپذیرد اما به دلیل عدم سرایت عینی آثار آنها در حوزهی محیط زیست به خارج از مرزهای جغرافیایی – سرزمینی نمیتوان این گونه رفتار و اقدامات را توسط حقوق بین الملل مورد پیگیری قرار داد و لازم است، با تجکیم سایر معاهدات بین المللی و منطقهای در چارچوب توافقات اصولی مانند توافق پاریس، آنها را تحت انقیاد قرار داد.