Abstract:
مبانی عرفان وتصوف از مهمترین درونمایههای فرهنگ اسلامی وادبیات فارسی وکردی بوده و درآثار بزرگان ادب وعرفان بهویژه ادب عامیانه کردی بازتاب فراوانی داشتهاست. مام احمدلطفی، یکی از راویان این داستان بهصورت فولکلوریک (ادبیات شفاهی)«بیت کردی»است که به تأثیر از داستان شیخ صنعان عطار روایتکردهاست اما بهلحاظ مردمشناسی وجامعهشناختی، تلفیقی بین عرفان عطار و اعتقادات عرفانی دوره و جغرافیای راوی درآن نمایان است و دیدگاههای متفاوت عرفانی را ارائهدادهاست. این مقاله با هدف مؤلفههای عرفانی در منظومۀ شیخ صنعان ادب عامیانۀ کردی با روایت مام احمدلطفی باروش پژوهشی ، توصیفی ـ تحلیلی نگارششدهاست.یافتههای مقاله نشانمیدهد که داستان کردی شیخ صنعان هرچند در کلیّات و مضمون و مفهوم آن مطابق با شیخ صنعان عطار است اما هم در قالب و فرم وهم در محتوا تفاوتهایی دارد که نشان از تأثیرات فرهنگی قوی و تحولات فرهنگ عرفانی در دورههای گوناگون است. تغییرات در شخصیتهای مهم تأثیرگذار و حتی بعضی آداب عرفانی آشکار است.
The foundations of mysticism and sufism are among the most important themes of Islamic culture, Persian and Kurdish literature which have been widely reflected in the works of great Kurdish literature and mysticism, especially in Kurdish folk literature. Mam Ahmad-e-Lotfi, one of the narrators of this story in the form of folklore (oral literature) named as "Beit-e-Kurdi"( Kurdish Verse) which is narrated under the influence of Attar’s Sheikh Sanan, but in terms of anthropology and sociology with a combination of Attar’s mysticism and mystical beliefs of the narrator's period and geography. He has presented a different mystique. This article has been written with the aim of considering the mystical components of the Verse Novel of “Sheikh Sanan” in Kurdish folk literature according to Mam Ahmad-e-Lotfi’s narration. The method of this research is descriptive-analytical method. The findings of the article show that the Kurdish story of Sheikh Sanan has some differences both in form and content, which indicates the cultural and strong influences and developments of mystical culture in various periods of history. Changes in important influential personalities and even some mystical rites are obvious.
Machine summary:
بررسی چندمؤلفه عرفانی درمنظومۀ شیخ صنعان ادب عامیانۀ کردی با روایت مام احمدلطفی نسرین روکش 1 فرهاد کاکهرش 2 مهری پاکزاد 3 چکیده مبانی عرفان وتصوف از مهمترین درونمایههای فرهنگ اسلامی وادبیات فارسی وکردی بوده و درآثار بزرگان ادب وعرفان بهویژه ادب عامیانه کردی بازتاب فراوانی داشتهاست.
مام احمدلطفی، یکی از راویان این داستان بهصورت فولکلوریک (ادبیات شفاهی)«بیت کردی»است که به تأثیر از داستان شیخ صنعان عطار روایتکردهاست اما بهلحاظ مردمشناسی وجامعهشناختی، تلفیقی بین عرفان عطار و اعتقادات عرفانی دوره و جغرافیای راوی درآن نمایان است و دیدگاههای متفاوت عرفانی را ارائهدادهاست.
این مقاله با هدف مؤلفههای عرفانی در منظومۀ شیخ صنعان ادب عامیانۀ کردی با روایت مام احمدلطفی باروش پژوهشي ، توصيفي ـ تحليلي نگارششدهاست.
شیخ برای آخرین بار به میان مریدانش آمد و شرح حال خودش را بیان کرد که دیگر چیزی از ایمان برایش باقینمانده و عشق دختر ترسا آن چنان گرفتارش کرده که ذکر و دف و قرآن را فراموش کردهاست.
دو نفر از مریدان وفادار و با ایمان شیخ صنعان دریافتهبودند که دوای درد گمراهی شیخ و کلید حل این مشکل در دست غوث گیلانی است.
)( حسینی ورجبی نیا:1397) مهم ترین بخش این روایت نقش آفرینی شیخ عبدالقادرگیلانی است که کاملاً متاثر از اندیشه و تصوف پیرامون راوی مام احمدلطفی است که در زمانه وی پیروان زیادی دراین منطقه (مهاباد)داشته و اکنون هم تاحدی دارد.
A Study on Some Mystical Components of the Verse Novel of “Sheikh Sanān” in Kurdish Folk Literature with the Narration of Mām Ahmad-e-Lotfi Nasrin Rukesh1, Farhad Kakarash2, Mehry Pakzad3 1 PhD Student, Persian Language and Literature, Mahabad Branch, Islamic Azad University, Mahabad, Iran.