Abstract:
در مطالعه حاضر تلاش شده است تا نوع و چگونگی اثرپذیری مصرف انرژی از اقتصاد زیرزمینی آزمون شود. برای این منظور در ابتدا بر مبنای رهیافت تانزی و با استفاده از داده ها و اطلاعات در دوره زمانی ۱۳۹۸-۱۳۵۷ حجم اقتصاد زیرزمینی برآورد شد. سپس به منظور بررسی و تجزیه و تحلیل تجربی تاثیر اقتصاد زیرزمینی و سایر متغیرها بر مصرف انرژی در اقتصاد ایران از روش خودرگرسیونی با وقفههای توزیعی خطی (ARDL) و غیرخطی (NARDL) استفاده شد. یافتههای حاصل از برآورد الگوی متقارن (خطی) در بلندمدت نشان می دهد که اقتصاد زیرزمینی با اثر معناداری بر مصرف انرژی همراه نیست ولی برآورد غیرخطی بیانگر اثر نامتقارن اقتصاد زیرزمینی بر مصرف انرژی است. به نحوی که افزایش ها در اقتصاد زیرزمینی با اثر معنادار بر مصرف انرژی همراه نیست ولی کاهش ها در آن اثری مستقیم داشته و با کاهش یک درصدی درحجم اقتصاد زیرزمینی، مصرف انرژی به میزان 31/ 0 درصد افزایش می یابد. در هر دو قالب متقارن و نامتقارن قیمت حقیقی انرژی با اثری معکوس بر مصرف انرژی همراه است. نرخ شهرنشینی نیز مطابق انتظار با اثری مستقیم بر مصرف انرژی همراه است. بر مبنای نتایج حاصله پیشنهاد می شود که سیاستگذاران با اتخاذ سیاست های مناسب و با ارتقای سطح شفافیت اقتصادی در کاهش حجم اقتصاد زیرزمینی تلاش نمایند. همچنین پیشنهاد می شود در قیمت گذاری انرژی به نامتقارنی در اثرگذاری این عامل بر مصرف انرژی توجه شود.
In the present study, an attempt has been made to test the type and effectiveness of energy consumption from underground economy. For this purpose, initially the volume of underground economy was estimated based on Tanzi approach and using data and information in the period 1978-2019. Then, in order to study and experimentally analyze the effects of the underground economy and other variables on energy consumption in the Iranian economy. The autoregressive distributed lag (ARDL) and nonlinear autoregressive distributed lag (NARDL) was used. Findings from estimating the symmetric (linear) model in the long run show that the underground economy is not associated with a significant effect on energy consumption, but nonlinear estimation indicates the asymmetric effect of the underground economy on energy consumption. In a way that increases in the underground economy are not associated with a significant effect on energy consumption and reductions have the indirect effect and with a one percent decrease in the volume of the underground economy, energy consumption increases by 0.31 percent. In both symmetric and asymmetric model, real energy prices have an adverse effect on energy consumption. Urbanization rates are also expected to have a direct effect on energy consumption. Based on the results, it is suggested that policymakers try to reduce the volume of the underground economy by adopting appropriate policies and promoting the level of economic transparency. It is also suggested to pay attention to the asymmetric effect of this factor on energy consumption in energy pricing.
Machine summary:
اين متغيرها عبارتند از: لگاريتم مصرف انرژي ١ (ܥܧ)، لگاريتم حجم اقتصاد زيرزميني ٢ به 1 Energy Consumption 2 Underground Economics قيمت ثابت سال ١٣٩٠ (ܿܧݎܷܴ݁݀݊)، لگاريتم شاخص قيمت حقيقي کل انرژي 1 (ܧܴܶܲ)، شاخص کارايي توسعه مالي ٢يعني بدهي بخش خصوصي به سيستم بانکي نسبت به توليد ناخالص داخلي (ܧܦܨ) و نرخ شهرنشيني ٣(ܴܷ).
در رابطه (٦) يک الگوي تصحيح خطا در وضعيت تقارن اثر کليه متغيرهاي توضيحي بر لگاريتم مصرف انرژي تصريح شده است : 1 Ratio Real Price Total Energy 2 Index of financial Development Efficiency 3 Urban Ratio گ ௧ି١ܧܦܨߚگ ௧ି١ܴܷߛگ ௧ି١ܧܴܶܲߜگ ௧ି١ܿܧݎܷܴ݁݀݊ߠگ ௧ି١ܥܧߩگ௧ܥܧ□ گ ௧ିܴܷ□ߛ٠١ିگσ௦گ ௧ିܧܴܶܲ□ߜ٠١ିگσگ ௧ିܿܧݎܷܴ݁݀݊□ߠ٠١ିگσگ ௧ିܥܧ□ߩ١١ିگσ (5) ௧݁ گ ௧ିܧܦܨ□ߚ٠١ିگσ௩ که با لحاظ کردن اثر نامتقارن اقتصاد زيرزميني و قيمت انرژي بر مصرف انرژي، به مانند روشي که در معادله (٣) تکرار شده است ، رابطه (٦) تصريح ميشود: گ ١ିگ ௧ܧܴܶܲگ ߜگ ௧ିି١ܿܧݎܷܴ݁݀݊ିߠگ ١ିگ ௧ܿܧݎܷܴ݁݀݊گ ߠگ ௧ି١ܥܧߩگ௧ܥܧ□ گ ௧ିܥܧ□ߩ١١ିگσگ ௧ି١ܧܦܨߚگ ௧ି١ܴܷߛگ گ ௧ିି١ܧܴܶܲିߜ گ ௧ିܴܷ□ߛ٠١ିگσ௦گ ௧ିܧܴܶܲ□ߜ٠١ିگσگ ௧ିܿܧݎܷܴ݁݀݊□ߠ٠١ିگσ (٦) ௧݁ گ ௧ିܧܦܨ□ߚ٠١ିگσ௩ که در آن به عدم تقارن بلندمدت توجه شده است .
بر اين مبنا، نتايج حاصله در جدول (٩) نشان ميدهد که در قالب متقارن ، در بلندمدت برخلاف کوتاه مدت اقتصاد زيرزميني با اثر معناداري مصرف انرژي همراه نيست .
برآورد بلندمدت در قالب متقارن {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} مأخذ: محاسبات پژوهش نتايج حاصل از برآورد الگوي نامتقارن (غيرخطي) برآورد الگو با پيش فرض رابطه خطي نشان داد که تنها در کوتاه مدت اقتصاد زيرزميني با اثري مستقيم بر مصرف انرژي همراه است و در بلندمدت اثرگذار نيست .