Abstract:
شهر تبریز از موقعیت جغرافیایی بسیار مناسبی به جهت قرارگیری بر سر راه ارتباطی ایران اروپا برخوردار است، این شهر با رشد چشمگیر جمعیت طی چند دهه اخیر روبه رو بوده و این رشد جمعیت همواره نیازمند تامین مسکن بوده است. توسعه شهرها همواره نیاز به برنامه منظمی برای جلوگیری از آسیب به محیطزیست و دستیابی به توسعه ی پایدار دارند. در این پژوهش با استفاده از دادههای ماهوارههای لندست 5 و 8 وضعیت رشد ساختمانهای شهر تبریز طی سالهای 1991 الی 2021 موردبررسی قرارگرفته است، بدین منظور ابتدا دادههای ماهواره لندست در نرم افزار 3. 5 ENVI تصحیح و پایش شده و با استفاده از شاخص NDBI رشد و پیشرفت بافت مسکونی در شهر تبریز مورد بررسی قرارگرفته است، در ادامه با استفاده از نرمافزار 8. 10 ARCGIS خروجی بهصورت نقشه تهیه گردیده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد در سال 1991 تمرکز ساختمانهای شهر در مرکز شهر قرارگرفته بوده، در ادامه در سال 2000 افزایش ساختمانها در مرکز شهر و همچنین پیشرفت ساختمانها بافاصله از مرکز شهر مشخص گردیده است، همچنین در سالهای 2010 و 2021 رشد چشمگیر ساختمانها در تمام جهات به خصوص از غرب و شرق (مسیرهای ورودی و خروجی شهر) صورت گرفته است. الزم به ذکر است که در این پژوهش فضای بیشتری نسبت به شهر موردبررسی قرارگرفته و تغییرات مناطق همجوار این شهر نیز در تصاویر مشخص گردیده است.
Machine summary:
فصلنامه مطالعات محیط زیست ، منابع طبیعی و توسعه پایدار سال پنجم ، شماره ٤ (پیاپی : ١٨)، زمستان ١٤٠٠ بررسی روند پیشرفت بافت های مسکونی ؛ منطقه موردمطالعه : شهر تبریز تاریخ دریافت : ١٤٠٠/١١/٢٣ سعید کریمی ١*، علی صیادی ٢ تاریخ پذیرش : ١٤٠٠/١٢/٢٢ کد مقاله : ٣٥٢٧٥ چکـیده شهر تبریز از موقعیت جغرافیایی بسیار مناسبی به جهت قرارگیری بر سر راه ارتباطی ایران اروپا برخوردار است ، این شهر با رشد چشمگیر جمعیت طی چند دهه اخیر روبه رو بوده و این رشد جمعیت همواره نیازمند تأمین مسکن بوده است .
توسعه شهرها ازلحاظ فیزیکی نیازمند برنامه ریزی دقیقی به جهت تأمین شرایط مطلوب زندگی برای شهروندان است ، در این پژوهش صرفاً توسعه فیزیکی شهر تبریز طی سال های ١٣٧٠ الی ١٤٠٠ به وسیله سنجش ازدور موردبررسی قرار می گیرد زیرا یکی از منابع اطلاعات مفید در شناسایی این تغییرات ، داده های سنجش ازدور است (نیازی و همکاران ، ١٣٨٩) به طوری که استفاده از فناوری ، امکان بررسی و اندازه گیری های لازم را بر روی منابع بیوفیزیکی زمین در مقیاس مکانی و زمانی فراهم می آورد (زبردست و همکاران ، ١٣٨٩.
با توجه به اهمیت توسعه شهرها پژوهش های متعددی انجام گفته است ، نورالدین عظیمی (١٣٨٠) که در مقاله ای با عنوان (تغییرات ساختار شهری در تبریز) به بررسی تغییرات ساختار شهری تبرید طی دوره ١٣٤٥ الی ١٣٧٠ پرداخته و بیان کرده بیشتر این تغییرات را مواردی از قبلی به زیرساخت و ساز رفتن گسترده باغات و زمین های کشاورزی اطراف شهر و گسترش شهر بخصوص ایجاد مناطق مسکونی جدیدالاحداث در مناطق خطرناک ازلحاظ سوانح طبیعی احتمالی و ...