Abstract:
بررسی تمدنهای بین النهرین، ایران، هند و چین نمایانگر این موضوع است که میتوان به نمونههایی از نمادهای دینی مشترک در بین این تمدنها دست یافت. از جمله ی این نقوش میتوان به دایره اشاره کرد که به عنوان نماد دینی در ادیان باستانی این ملل وجود دارد. تصور و ساختن نمونههای جاودانه، یکی از آشکارترین تلاشهای انسانی است که از نخستین لحظات زندگی، مرگ و زوال را به چشم میدیده و همه ی مظاهر دنیا را در حال فروریختن مییافته است. یکی از مهمترین اشکالی که با جاودانگی و مفهوم بینهایت پیوند دارد، نماد دایره است. در حقیقت انسان، مفاهیم جاودانه را در این شکل مجسم کرده است. این تجسم، گاه به صورت تصویری ذهنی و گاهی نیز به شکل نمونههای دیدنی در آمده است. حضور دایره ابتدا در ادیان خدا - خورشید، از بین النهرین شروع شد و به ایران رسید. دایره نماد خدای خورشید بود، اما بعدا به عنوان نماد دینی و عقیدتی به مصر، چین، هند و رفت و نقشهای متعددی به خود گرفت. در هنر جهان باستان دایره یک سمبل دینی بوده که نقش بسیار مهمی نیز داشته است، به نحوی که این اهمیت بعدها به هنر و اساطیر مدرن هم کشیده شد و تا امروز در هنر ما مطرح و مورد توجه هنرمندان زیادی بوده است.
Machine summary:
بررسي نماد دايره در هنر ايران و بين النهرين 1 رحما بردبار دانشجوي دکترا تاريخ ايران بعد از اسلام چکيده بررسي تمدن هاي بين النهرين ، ايران ، هند و چين نمايانگر اين موضوع است که مي توان به نمونه هايي از نمادهاي ديني مشترک در بين اين تمدن ها دست يافت .
دايره در جهان باستان از جمله بين النهرين ، ايران ، مصر، هند و تمدن هاي بودايي مذهب نقش مهمي را به عنوان سمبل ديني برعهده گرفته است .
(به تصویر صفحه رجوع شود) شکل ٥: سي بي تي هفت نماد دايره اي مقدس در بين النهرين به هر حال بسياري از نمادهاي مقدس که در بين النهرين ظهور کردند ، بعدا در ايران نفوذ کردند و سپس از طريق ايران به هند و آيين بودا راه يافتند و به صورت نمادهاي ثابت بودايي در آمدند که از جمله ي آنها مي۔ توان به چرخ اشاره کرد.
دايره به عنوان يک نماد مقدس ابتدا در دروان 507 باستان در سفالهاي شوش ظاهر شد که در ابتدا به صورت دايره اي با بازوها يا صليب هاي مساوي بود و به نظر مي رسيد که اين نقش از بين النهرين وارد ايران شده است .
(به تصویر صفحه رجوع شود) شکل ٨: نمونه هايي از کلا ه ها و تاج هاي شاهان ساساني که نماد دايره در آن به خوبي مشخص است دايره در هنر ديني هند و سنت بودايي دايره در هنر هند، ابتدا به صورت هاله ي تقدس ظاهر شد.