Abstract:
هدف: شناسایی وضعیت کتابخانههای دیجیتالی ایران براساس مولفههای فدراسیون کتابخانه دیجیتالی پس از گذشت یک دهه.
روششناسی: پیمایش حاضر با رویکرد توصیفی انجام گرفت. جامعه آماری شامل 15 کتابخانه دیجیتالی منتخب در ایران بود. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه پژوهشگرساخته با ضریب پایایی 9/ 0 استفاده شد. پرسشنامه در 4 محور اصلی برگرفته از فدراسیون کتابخانههای دیجیتالی شامل نیروی انسانی، مجموعه، خدمات، و فناوری بود که مورد تایید 7 متخصص حوزه کتابخانه دیجیتالی قرار گرفت.
یافتهها: مشخص شد که در زمینه شاخصهایی همچون نشر الکترونیک و حق مولف مشکلاتی وجود دارد. کارشناسان نرمافزار، سختافزار و شبکه، پشتیبانان فنی سایت و متخصص تبدیل منابع با کسب بالاترین رتبه (13/ 4 از 5 در طیف لیکرت)، پراهمیتترین کارکنان کتابخانههای دیجیتالی ایران محسوب میشوند. هرچند مواردی مانند خدمات مرجع از راه دور با کسب پایینترین رتبه (3 از 5) و آموزش دورهای کارکنان و استفاده از برنامهنویس آشنا به نرمافزارهای کد منبع باز با کسب رتبه 27/ 3 از 5 و استفاده از حقوقدان در زمینه حق مولف با رتبه 6/ 2 از 5 چندان مورد توجه قرار نگرفته بود.
نتیجهگیری: از دیدگاه مدیران، وضعیت کتابخانههای دیجیتالی ایران در محورهای مورد مطالعه مطلوب ارزیابی شده است؛ هرچند در این میان، بهکارگیری کارشناسان فنی، برگزاری آموزشهای حین خدمت، و توجه به مجموعهسازی دیجیتالی در بهبود وضعیت کتابخانههای دیجیتالی ایران بیش از سایر مولفهها موثر تشخیص داده شد.
Purpose: To identify the current status of Iranian digital libraries after a decade based on the Digital Library Federation (DLF) criteria. Methodology: This research is descriptive. The population consist of 15 selected digital libraries in Iran. Data collected using a self-designed questionnaire with reliability score of 9.0. The questionnaire consisted of four main categories including human resources, collections, services and technology being approved by 7 digital library experts. Results: There are problems regarding electronic publishing and copyright. Software, hardware and network experts, website developers and experts in converting files were the most important staff in digital libraries having the highest score among all (mean rank of 4.13 out of 5). However, other factors such as remote reference service (mean rank of 3), periodical staff training and using of open source software developers (mean rank of 3.27) and acquiring a lawyer for the copyright matter (mean rank of 2.60) were not significant and got the lowest ranks. Conclusion: The current status of Iranian digital libraries were evaluated desirable according to managers’ viewpoints. Hiring technical experts, holding mid-career training and digital collection development were the most influencing factors in improving digital libraries of Iran.