الگوی اشتغال بانوان در گفتمان انقلاب‌اسلامی: بررسی و ترسیم هسته‌های گفتمانی از منظر آیت‌الله خامنه‌ای Journal Article

Writer: امامی، زهرا ؛ توحید فام، محمد ؛ درویش پور، حجت الله ؛

Corresponding Author: بخشایش اردستانی، احمد ؛

راهبرد اجتماعی فرهنگی زمستان 1400 - شماره 41 ، ب (Ministry of Science (‎38 page(s) - From 723 to 760 )

Keywords: خانواده اشتغال زنان برابری جنسیتی گفتمان انقلاب‌اسلامی آیت‌الله خامنه‌ای Family Islamic revolution ayatollah Khamenei women’s employment Gender Equality Discourse خامنه‌ای زن اسلامی گفتمان انقلاب اسلامی اجتماعی

fa en

Abstract:

اشتغال زنان، امکان یا اتباع آن، پس از پیروزی انقلاب‌اسلامی برای زنان درون گفتمان انقلاب و همچنین، برای منتقدان بیرونی آن یک مسئله‌ی جدی و سؤال‌بر‌انگیز بوده است. مقاله‌ی حاضر با تمرکز بر اعلام مواضع، سخنرانی‌ها و آثار آیت‌الله خامنه‌ای به احصاء هسته‌های گفتمانی در عدم یا تجویز اشتغال برای زنان و همچنین، حدود وثغور متصور برای آن می‌پردازد. گفتمان انقلاب‌اسلامی در حوز‌ی اشتغال زنان و به ‌طور مشخص صورت‌بندی آن از منظر آیت‌الله خامنه‌ای از جهاتی با گفتمان مدرن در تطابق است و از جهاتی تفاوت‌ها یا حتی تناقضات آشکاری دارد که یک سبک زندگی متفاوت را برمی‌سازد. به ‌لحاظ نظری مطالعه‌ی حاضر با تکیه بر نظریه‌ی الگوی سوم زنانگی آیت‌الله خامنه‌ای و به جهت روش‌شناسی با استفاده از تحلیل گفتمان با رویکرد لاکلا و موف (2001)، ضمن جمع‌آوری داده به روش کتابخانه‌ای، هسته‌های گفتمانی مربوطه را مشخص می‌کند. نتیجه‌ی این پژوهش نشان می‌دهد؛ از نظر آیت‌الله خامنه‌ای اشتغال زنان نه تنها امری مذموم نیست؛ بلکه اشتغال و کنش اجتماعی امری لازم برای پیشرفت جامعه‌ی اسلامی به حساب می‌آید. پنج هسته‌ی اصلی بازشناسایی‌شده در این باب، دغدغه‌ی ایشان برای تکامل زن همزمان در سطوح فردی، خانوادگی و اجتماعی را نشان می‌دهد. این هسته‌های گفتمانی بدین شرح‌اند: اشتغال به‌مثابه‌ی یک مصداق حقوق انسانی، توافق بلکه لزوم اشتغال زنان معطوف به حفظ سلامت و عزت ایشان، حفظ شئون معنوی و روحی مناسب زنان در اشتغال از جمله خصلت‌های عفت و شرافت، تعادل نقش‌های خانوادگی اعم از همسری، مادری و تربیت فرزندان و نقش‌پذیری اجتماعی و نهایتاً، عدم اختلاط و مردانگاری در اشتغال زنان. گفتمان احصاء شده، نشانگر عدم ‌اصالت منطق مدرن و فردگرایانه‌ی صرف و برابری جنسیتی به معنای شباهت مطلق زن و مرد در عرصه‌ی اشتغال است که اساس نگاه‌های فمینیستی و غربی را تشکیل می‌دهند.

This article focuses on Ayatollah Khamenei's books, positions, speeches, to extract and analyze its discursive nodes in prescribing employment for women, as well as its perceived limits. This discourse is revealed to carry common features as well as essential differences even contradictions with the western feminism. The present study is based on his third model of womanhood, and methodologically uses discourse analysis with the approach of Laclau and Moff (2001).The results indicate that in Ayatollah Khamenei's view, women's employment is not only reprehensible; rather, it is necessary for the development of Islamic society. The major extracted themes argues for the simultaneous development of women at the individual, family, and social levels. As it is expected to maintain women's health, dignity, and honor. The balance of family roles and social imagery is also of high priority. The enumerated discourse reflects the lack of originality of modern and individualistic logic of mere gender equality, which form the basis of feminist and Western views.

Machine summary:

اينکه ، شغل زن شايسته و توأم با حفظ شرافت وي باشد، با مصالح زندگي خانوادگي در هماهنگي و تطابق باشد، رفتار توأم با حيا در محيط اجتماعي و تعاملات از هرگونه فساد اخلاقي جلوگيري کند (٢٠١٤ ,Galloway)، اما بايد در نظر داشت در هيچ کشور مسلماني ، حکومت مردم سالارانه ي ديني حاکم نيست و نگاه علما و رهبران ديني در ايران مي تواند، به عنوان يک ايدئولوژي سياسي و اجتماعي ، اساس سياست گذاري و اجرا در تعامل با بدنه ي جامعه قرار بگيرد؛ لذا مقاله ي حاضر با تعمق در آراي آيت الله خامنه اي ، به عنوان يکي از بنيانگذاران فکري و فلسفي انقلاب اسلامي و عالي ترين سطح اجرايي در جمهوري اسلامي ، نگاه وي به مقوله ي ضرورت و کيفيت اشتغال زنان ، را مورد بررسي قرار خواهد داد. با استفاده از روش تحليل گفتمان ، بدين ترتيب ، تلاش شده ، مؤلفه هاي کيفي در ترسيم الگوي اشتغال زنان در گفتمان انقلاب اسلامي از منظر آيت الله خامنه اي احصاء شود و اين از آن حيث ، اهميت دارد که عموما در ادبيات دانشگاهي مدرن ، کمتر به ابعاد واقعي چنين گفتماني ، به دور از انگاره هاي شرق شناسانه ، دقت شده است . ٥- يافته هاي پژوهش پژوهش حاضر تلاش مي کند به يک سؤال پاسخ بدهد و آن اينکه در گفتمان آيت الله خامنه اي ، مقوله ي اشتغال زنان ، حدود و ثغور و هنجارهاي خانوادگي و اجتماعي در اين رابطه چگونه ترسيم شده است .

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: